Bestaat LSD echt al 75 jaar?
Het was de Zwitserse scheikundige Albert Hofmann, die in 1943 per toeval de hallucinogene werking van de stof lysergeenzuurdi-ethylamide, ofwel LSD, ontdekte. Na de inname van een kleine dosis kostte het hem na 40 minuten nog steeds de grootste moeite om te schrijven. En naarmate de dag vorderde, werden de symptomen alleen maar vervelender. Daarna startte de controverse rondom LSD. Verafgood door sommigen, verketterd door velen. In ieder geval behoorde John Lennon tot de eerste categorie, hoewel hij ontkende dat 'Lucy in the Sky with Diamonds' een ode was aan de geestverruimende substantie. 'Ik kom het onderwerp LSD al jarenlang geregeld tegen in mijn onderzoek naar de geschiedenis van de psychiatrie, verslavingszorg en drugsgebruik', vertelt Gemma Blok. 'LSD heeft een grote rol gespeeld in de geschiedenis van de psychiatrie. En ook was het een belangrijke motor van de huidige drugscultuur. Dus ik kon met de vraag van NPO, of ik iets wilde vertellen over 75 jaar LSD, goed uit de voeten.'
Riskante gok
Blok ontkent niet dat ze ook zelf heeft geëxperimenteerd met LSD. 'Ja, een aantal keren in mijn studententijd. Ik begon er vrij naïef aan met een groep vrienden. De eerste keer was overweldigend, niet zonder meer aangenaam, maar ook bijzonder indrukwekkend. Daarna heb ik het nog meermaals gebruikt in klein en prettig gezelschap. Dat waren mooie ervaringen. Urenlang wandelen door nachtelijk Amsterdam, samen van alles ervaren. Die beroemde caleidoscopische visuele en vervormende effecten van LSD hebben me nooit zo geboeid, ik vond het vooral een fijne denk-drug.' Maar dat was mijn persoonlijke ervaring.' Blok geeft dan ook aan dat de gevolgen van LSD-gebruik vrij onvoorspelbaar zijn. 'Het middel kan ook 'verkeerd vallen', waardoor de gebruiker een zeer angstige ervaring kan krijgen. Het effect hangt dan grotendeels af van de persoonlijkheid van iemand en diens stemming op het moment van gebruik. Met andere woorden: het blijft een riskante gok.'
'Shockmiddel'
'Omdat het zo’n intensief effect heeft en je alles - jezelf, de werkelijkheid – gedurende een uur of acht zo anders beleeft tijdens een 'trip', was het een ideaal middel voor zowel psychiaters als maatschappijhervormers in de jaren zestig van de vorige eeuw', aldus Blok. 'Het was geschikt om mensen uit hun vastgeroeste gedrag- en gevoelspatronen te ‘shocken’, traumatische herinneringen boven te halen en door de 'karakterpantsers' van mensen heen te breken. Maar ook kon het dienen om mensen te bevrijden uit hun 'indoctrinatie' door ouders, onderwijzers en dominees. En om ze te stimuleren kritisch na te denken over fatsoensnormen en de prestatiemaatschappij.'
Nare geschiedenis
In het recente interview op NPO Radio 1 ging Blok onder meer in op de ontdekking van LSD in 1943 door scheikundige Albert Hoffman, de aanleiding voor het item. Blok: 'Verder kwam de toepassing van LSD in de psychiatrie ter sprake, maar ook de onethische experimenten met onvrijwillige proefpersonen die de Amerikaanse CIA heeft gedaan met dit middel in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Ten tijde van de Koude Oorlog hoopte men dat LSD gebruikt kon worden om vijandelijke spionnen aan het praten te krijgen, soldaten van de tegenpartij onschadelijk te maken, en misschien zelfs om gehersenspoelde 'moordmachines' te creëren. Een nare geschiedenis, die populaire films heeft geïnspireerd als 'The Bourne Identity' en 'Shutter Island'.
