Voor jongeren is cyberpesten een belangrijk onderwerp, merkten onderzoekers Roy Willems en Trijntje Völlink van de Open Universiteit tijdens ‘quality circles’ met 14- tot 16-jarige leerlingen van een vmbo-school in Eindhoven. Uitschelden, bedreigen of nare opmerkingen bij foto’s zetten, iemands account hacken: het zijn allemaal vormen van online pesten. Vooral foto’s bewerken of ze zonder toestemming plaatsen met een vernederende tekst eronder gebeurt vaak en heeft veel impact op het slachtoffer.

Quality circles

De quality circles maakten deel uit van Blurred Lives. Dit tweejarig Erasmus+-project tegen cyberpesten nadert nu de afronding. Deelnemende landen zijn Noord-Ierland, Engeland, Italië, Duitsland en Nederland. Leerlingen, specifiek uit sociaaleconomische achterstandsgroepen, ontwikkelden zelf per land interventies gericht op leeftijdgenoten (via stripverhalen), ouders en leerkrachten en providers van sociale netwerken. Bij de methodiek van quality circles gaan leerlingen in werkgroepjes aan de slag om structurele oplossingen voor een probleem te bedenken. In dit geval ontwierpen ongeveer dertig vmbo-leerlingen in zeven groepjes acht mini-interventies tegen cyberpesten. Dat deden ze tijdens zeven bijeenkomsten in twee maanden tijd.

Interesse tonen

Opmerkelijk: jongeren zijn niet vóór direct ingrijpen door ouders en leerkrachten als er iets gebeurt. Wel vinden ze het een goed idee om samen met ouders of leraar een oplossing te bedenken, maar ze willen zelf controle houden. En nog een tip voor ouders: toon interesse! Vraag na een tijdje nog eens hoe het gaat aan je kind dat online iets vervelends heeft meegemaakt. Ook als er niks aan de hand lijkt.

Vertrouwen opbouwen

Projectbegeleider Trijntje Völlink is enthousiast: ‘Het is een nieuwe manier om cyberpesten via cocreatie te bespreken en aan te pakken. Een uitdagend project, maar het is goed gelukt.’ Hoofdonderzoeker Roy Willems: ‘Door de persoonlijke benadering kreeg ik een gedetailleerder beeld van de leefwereld van de tieners. Ik merkte hoe belangrijk ze het vonden om betrokken te zijn bij de aanpak van cyberpesten.’ Door de groepsinterviews en werkgroepen bouwen de scholieren ook onderling vertrouwen op, wat sterk bijdraagt aan het gevoel van veiligheid in de klas. Aan de werkgroepen ging in alle landen ook een vragenlijstonderzoek vooraf, dat meer dan tweeduizend leerlingen invulden.

Onderwijsresearchdagen

De materialen worden nu geproduceerd en komen vóór volgend schooljaar op de website Blurred Lives. Een professionele tekenaar gaat aan de slag met de stripverhalen . Daarnaast komen er uitleg en een handleiding over de methode beschikbaar voor leerkrachten en ouders en willen de makers het onderzoeksrapport graag aanbieden aan Google. Tijdens de Onderwijsresearchdagen eind juni zullen de onderzoekers de resultaten presenteren.

Meer informatie en contact via Blurred lives.