Er zijn grofweg vier typische hechtingstijlen: veilig, bezorgd, afwijzend en angstig. De basis daarvoor wordt gelegd in de kindertijd, en bepaalt hoe mensen op volwassen leeftijd met relaties omgaan. Dat kan grote gevolgen hebben voor welzijn en geestelijke gezondheid. Bepaalde hechtingstijlen kunnen zelfs een risicofactor zijn voor psychopathologie zoals depressie. Het is dus van belang om te kunnen vaststellen wat voor hechtingsstijl iemand heeft. Dat kan met vragenlijsten, met vragen als “Ik vind het best makkelijk om vertrouwelijk met mensen om te gaan”, of “Ik vraag mij vaak af of anderen wel echt om mij geven.”

Impliciete associatietest

Maar het probleem is dat mensen zich vaak maar ten dele bewust zijn van de redenen voor hun gedrag. Ook hechtingsstijl wordt deels bepaald door automatische, impliciete neigingen. Om die onbewuste aspecten van de hechtingsstijl te meten, heb je indirecte methodes nodig, zoals een impliciete associatietest. Zulke tests worden bijvoorbeeld gebruikt om onbewuste politieke voorkeuren, vooroordelen en stereotypen te achterhalen.

Een team onderzoekers van de faculteit Psychologie ontwikkelde impliciete tests voor angstige en vermijdende hechtingsstijlen. Vervolgens onderzochten ze of die instrumenten waardevolle resultaten opleverden. Proefpersonen kregen een computertaak waarin ze zo snel mogelijk bepaalde woorden met elkaar moesten associëren. Door de reactietijden te meten, probeerden de onderzoekers een beeld te krijgen van de hechtingstijl, ook als de proefpersonen zich zelf helemaal niet van die hechtingsstijl bewust waren.

Behoorlijk betrouwbaar

De tests bleken behoorlijk consistent en betrouwbaar; bij herhaald afnemen leverden ze stabiele resultaten op. De resultaten bleken echter niet sterk samen te hangen met de uitkomst op traditionele vragenlijsten. Niet vreemd, vinden de onderzoekers, want bewuste en onbewuste overtuigingen hebben wel vaker maar weinig met elkaar te maken.

Een impliciete vermijdende hechtingsstijl bleek wel iets te zeggen over het emotionele en psychologische welzijn. Hoe vermijdender, hoe minder goed de proefpersoon zich in het algemeen voelde. De impliciete hechtingsstijl had overigens geen invloed op de mate van psychologische klachten.

De nieuwe tests geven volgens de onderzoekers interessante inzichten in de waarde van impliciete hechtingsstijl en hoe je die kunt meten. Maar voordat ze ingezet kunnen worden in de klinische praktijk is wel eerst meer onderzoek nodig.

Meer informatie

Lees voor meer informatie de publicatie van het onderzoek.