null Post intensive care syndroom: verpleegkundigen willen meer kennis

PSY_IC_nazorg_12848_head_large.jpg
Gezondheid
Post intensive care syndroom: verpleegkundigen willen meer kennis
Coronapatiënten die in het ziekenhuis belanden, liggen vaak lang op de intensive care-afdeling. Een IC-opname heeft een grote emotionele impact op de patiënt en diens familie, ook na de overplaatsing naar een verpleegafdeling. Margo van Mol ontwikkelde als alumna Gezondheidspsychologie een methode voor verpleegkundig personeel om die psychosociale gevolgen te helpen verminderen.

Patiënten kunnen na een opname op een IC-afdeling los van hun aandoening last krijgen van allerlei psychische, lichamelijke en cognitieve klachten die worden samengevat onder de noemer Post Intensive Care Syndroom (PICS). Het gaat bijvoorbeeld om spierzwakte en ademhalingsproblemen, maar ook om haaruitval, extreme schrikachtigheid en een gebrekkig concentratievermogen. Ook familieleden kunnen symptomen krijgen (PICS-F) die soms leiden tot angststoornissen en depressie.

Preventie

Margo van Mol is IC-verpleegkundige Volwassenen bij het Erasmus MC in Rotterdam en ze promoveerde aan de Erasmusuniversiteit bij Public health (Volksgezondheid). Van Mol wist een aantal collega-verpleegkundigen van de IC en vier vervolgafdelingen in het Erasmus MC te motiveren tot deelname aan het onderzoek naar een preventieve interventie. Daarbij werkte ze samen met universitair docent Marjan Nijkamp van de vakgroep gezondheidspsychologie aan de OU. Zij publiceerden er eind vorig jaar over in TvZ Magazine. 

Gesprekschecklist

Met behulp van de methode intervention mapping brachten ze onder de verpleegkundigen eerst de aard en omvang van het probleem in kaart dat optreedt bij het ontslag van de patiënt vanaf de IC en de overgang naar een verpleegafdeling. Verpleegkundigen bij de vervolgafdeling ervaren een tekort aan kennis over PICS/PICS-F. Een checklist met de belangrijke onderwerpen voor een gesprek met de patiënt bij de overgang van IC naar verpleegafdeling beoordeelden zij als een waardevol hulpmiddel.
Ook hebben verpleegkundigen meer kennis nodig van de oorzaken, symptomen en behandeling van PICS. Met behulp van de methode ‘Actief leren’ gingen ze zelf aan de slag met de informatie zodat die zo goed mogelijk beklijft. Op basis van al deze stappen werd vervolgens een protocol ontwikkeld met een checklist voor een gesprek met de patiënt, standaard een bezoek vanuit de IC-afdeling op dag 1 en een herhaalbezoek op dag 4.

Praktisch hulpmiddel

Het protocol werd daarna verspreid via nieuwsbrieven, in verschillende klinische lessen en persoonlijke gesprekken. Uit de evaluatie bleek dat de verpleegkundigen het instrument als een waardevol en praktisch hulpmiddel zien. Ze voelden zich echter toch weinig betrokken en niet goed geïnformeerd bij de implementatie. Van Mol en Nijkamp zien hierin een kloof tussen theorie en praktijk waarvoor meer aandacht moet zijn bij eventuele vervolgtrajecten. 
Zeker nu er door corona ongekend veel voormalige IC-patiënten zijn, is een goed nazorgtraject ontzettend belangrijk. Door de beangstigende ervaringen, de quarantainemaatregelen en de hoge kans op mortaliteit wordt een toename in psychische klachten verwacht. Verpleegkundigen die symptomen van PICS/PICS-F herkennen en actie kunnen ondernemen om de gevolgen van een IC-opname te beperken, kunnen daarbij een enorm belangrijke rol spelen.

Meer informatie

Lees het hele artikel als pdf-download.
Neem voor meer informatie contact op Margo van Mol