null Is mensenhandel in Nederland een ver-van-mijn-bed-show?

RW_Mensenhandel_WendyGuns_16896_head_large.jpg

Is mensenhandel in Nederland een ver-van-mijn-bed-show?

Bij mensensmokkel denk je al snel aan asielzoekers die veel geld betalen om illegaal een ander land in te komen om zich daar te vestigen. Hier zit nog enige vorm van vrijwilligheid in. Maar daartegenover is bij mensenhandel altijd sprake van dwang. Met als doel uitbuiting van het slachtoffer, een moderne vorm van slavernij. Vaak is dit onvrijwillige prostitutie. Maar ook in de landbouw, horeca, huishouding, hennepteelt of fabricage van synthetische drugs worden mensen onder dwang uitgebuit. Ze werken onder zeer slechte arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden waardoor mensenrechten ernstig worden geschonden. Dit gebeurt ook in Nederland en vaak gaat het daarbij om minderjarige kinderen.

Onzichtbare minderjarige asielzoekers

De meest kwetsbare kinderen, alleenstaande minderjarige asielzoekers, zijn met enige regelmaat in het nieuws. Ze worden opgevangen in asielzoekerscentra, lopen daar weg en verdwijnen uit beeld. Cijfers van Defence for Children laten een forse toename zien. Verdwenen er 110 kinderen in 2014, eind 2017 liepen er al zo’n 390 kinderen weg. Wendy Guns, Universitair docent Internationaal Recht en gespecialiseerd in vrouwenrecht, asielzoekersrecht en mensenrechten: 'Deze kinderen voelen zich aan hun lot overgelaten. Ze spreken de taal niet en hebben hier geen sociaal netwerk of bescherming. Een alleenstaand kind zonder rechtmatig verblijf in Nederland is erg kwetsbaar en dan is de kans om slachtoffer te worden van mensenhandel erg groot. De Nederlandse overheid blijkt niet in staat om deze kinderen voldoende bescherming te bieden. Dat is een zorgelijke ontwikkeling. Er zou een rijksbrede aanpak ontwikkeld moeten worden om buitenlandse minderjarige slachtoffers van mensenhandel beter te ondersteunen en criminele uitbuiting van kinderen te voorkomen. Meer begeleiding, structuur en sociale controle en een groter veiligheidsgevoel zal de kans op weglopen mogelijk verkleinen. Een oplossing zou kunnen zijn dat deze kinderen in pleeggezinnen worden opgevangen in plaats van in een asielzoekerscentrum.'

Recht op bescherming tegen kindermisbruik

Ook Nederland is partij bij het internationale Kinderrechtenverdrag. Het gaat hier dus expliciet over rechten van kinderen tot 18 jaar. 'In dit verdrag is nadrukkelijk opgenomen dat kinderen recht hebben op bescherming tegen uitbuiting', stelt Guns. 'De Nederlandse overheid zou zich dus in moeten zetten tegen iedere vorm van mensenhandel en uitbuiting. Dit houdt in dan minderjarigen recht hebben op passende hulp en begeleiding.' Dat dit in de praktijk niet goed werkt blijkt onder andere uit alarmerende cijfers van seksuele uitbuiting. Sinds 2012 is er een toename van 800% als het gaat om meldingen van kinderporno en er zijn 54% meer meldingen van online beeldmateriaal kindermisbruik. 'Gespecialiseerde politie-eenheden houden zich hiermee bezig, maar ondanks de hoge stijging van deze misbruikcijfers blijft het aantal betreffende rechercheurs nagenoeg gelijk. Om het recht van het kind ook echt te kunnen verdedigen zullen de huidige tekortkomingen door de overheid ook daadkrachtig moeten worden aangepakt.'

Uitbuiting hulp in de huishouding

Gedwongen uitbuiting vindt ook plaats bij mensen thuis. Guns: 'Denk bijvoorbeeld aan een hulp in de huishouding die illegaal in Nederland verblijft en onder onmenselijke omstandigheden moet werken. Ze kunnen zelf niets aan hun situatie te veranderen en als dan ook nog hun paspoort is afgenomen wordt het voor deze mensen haast onmogelijk om te vertrekken'. Deze uitbuiting is een hedendaagse vorm van slavernij; de huishoudsters hebben geen vrije keuze en ze zijn volledig afhankelijk gemaakt. Wanneer zo’n situatie wordt aangetroffen is dit onder andere binnen huishoudens van buitenlandse diplomaten met buitenlandse normen en waarden. Door de politieke onschendbaarheid is het heel lastig om de slachtoffers op te sporen, te beschermen en een strafrechtelijke vervolging vanwege schendingen van mensenrechten in te zetten. Ondanks het geldende Europese Verdrag van de Rechten van de Mens.

Slachtoffers van terrorisme

Mensenrechten, ook die van kinderen, blijken soms ondergeschikt aan andere belangen. De beslissing van de regering om staatsveiligheid boven repatriëring van Nederlandse IS-kinderen met hun moeders uit Syrische kampen te plaatsen is daar een goed voorbeeld van. 'Het gaat in deze situatie blijkbaar meer om de veiligheid van Nederland dan om de belangen van deze kinderen', stelt Guns. 'Dat vind ik een zorgwekkende ontwikkeling. Je mag mijns inziens angst niet aangrijpen om internationaal mensenrecht aan de kant te schuiven. Bovendien zijn de kinderen van terroristen zo uiteindelijk de echte slachtoffers van de ideologie van hun ouders. Zij moeten boeten voor misdaden die ze zelf niet hebben begaan. Een lastige kwestie als het gaat om wettelijke kinderbescherming en in strijd met de universele verklaring van de rechten van de mens. Elk kind verdient bescherming en veiligheid, maar in de praktijk is dit niet eenvoudig te garanderen.'