null Het langs elektronische weg ter beschikking stellen van verzekeringsvoorwaarden

RW_Webcolumn_MarcHendrikse_14632_head_large.jpg

Het langs elektronische weg ter beschikking stellen van verzekeringsvoorwaarden

Webcolumn Rechtswetenschappen – door Marc Hendrikse – mei 2018

Elektronisch verzekeren is niet meer weg te denken uit onze moderne samenleving. Veel verzekeringsovereenkomsten – met name consumentenverzekeringsovereenkomsten - worden tegenwoordig langs elektronische weg gesloten. Elektronisch verzekeren kent vele juridische aspecten. Zie daarover uitgebreid het boek Juridische aspecten van elektronisch verzekeren dat OU-collegae Jac Rinkes, Goos de Bie en ik geschreven hebben en dat over enkele maanden zal verschijnen bij Wolters Kluwer in de serie Recht & Praktijk Verzekeringsrecht.
In deze column wil ik één praktisch punt nader uitwerken: het langs elektronische weg ter beschikking stellen van verzekeringsvoorwaarden.

Verzekeringsvoorwaarden

Indien een verzekeringsovereenkomst langs elektronische weg tot stand is gekomen, kan een verzekeraar aan zijn precontractuele informatieplicht in dezen voldoen door de verzekeringsvoorwaarden – zowel de kernbedingen als de algemene voorwaarden – voor of bij het sluiten van de verzekeringsovereenkomst langs elektronische weg ter beschikking te stellen aan de verzekeringnemer. Daarbij geldt – zie art. 6:227b lid 2 jo. art. 6:234 lid 2 BW – dat deze voorwaarden op een zodanige wijze ter beschikking moeten worden gesteld 'dat deze door haar (in dit geval de verzekeringnemer, MLH) kunnen worden opgeslagen en voor haar toegankelijk zijn ten behoeve van latere kennisneming'.

Wat betekent dit in concreto? Uit de rechtspraak – zie onder andere HR 11 februari 2011, NJ 2011, 571 – volgt dat aan de genoemde norm niet reeds is voldaan indien de wederpartij de mogelijkheid heeft zelf door gebruikmaking van internet de toepasselijke voorwaarden te raadplegen. Het enkel verwijzen naar een website waarop de verzekeringnemer zelf de verzekeringsvoorwaarden moet vinden is dus niet voldoende. Is het gebruik van een hyperlink – die de verzekeringnemer direct bij de toepasselijke set verzekeringsvoorwaarden brengt dan wel voldoende? Er is rechtspraak – zie bijvoorbeeld Hof Arnhem 9 oktober 2012, ECLI:NL:GHARN:2012:BX9811 – die deze vraag bevestigend beantwoordt.

Duurzame drager

De rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie maakt evenwel duidelijk dat van een verzekeraar meer wordt verwacht: hij dient de verzekeringsvoorwaarden op een duurzame drager ter beschikking te stellen. Wat houdt dit criterium in?
Het Hof van justitie EU had in de uitspraak Content Services van 5 juli 2012, C-49/11 – en het EFTA-hof al in zijn uitspraak van 27 januari 2010, E-4/09 (Inconsult Anstalt) invulling gegeven aan het begrip 'duurzame drager', maar zijn uitspraak van 25 januari 2017, ECLI:EU:C:2017:38 (BAWAG) is het meest helder. Het hof overweegt daar in r.o. 44: 'Gelet op met name de punten 40 tot en met 42 van het onderhavige arrest, is dit het geval wanneer een website het de betalingsdienstgebruiker mogelijk maakt de aan hem persoonlijk gerichte informatie op zodanige wijze op te slaan dat deze gedurende een voor het doel van de informatie gepaste periode kan worden geraadpleegd en ongewijzigd kan worden gereproduceerd. Een website kan voorts slechts als 'duurzame drager' in de zin van de voornoemde bepaling worden aangemerkt indien noch de betalingsdienstaanbieder noch de professional die belast is met het beheer van deze website, eenzijdig de inhoud ervan kan wijzigen.'

Advies

Een hyperlink direct naar de toepasselijke verzekeringsvoorwaarden is dus niet voldoende. Deze waarborgt niet dat de verzekeringnemer de verzekeringsvoorwaarden gedurende de looptijd in ongewijzigde vorm kan raadplegen. Hoe kan een verzekeraar nu wel aan het criterium van de duurzame drager voldoen? Door Hellegers – zie NTHR 2017-4, p. 175 - en Schaub – zie TvC 2012-2, p. 76 – is naar voren gebracht dat het de meest veilige optie voor de verzekeraar is om de toepasselijke voorwaarden voor of bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij als set te mailen. Wel moet de verzekeraar in dat geval – zie de genoemde EFTA-hof uitspraak onder punt 65 – maatregelen nemen die ertoe strekken dat het vrijwel zeker is dat de klant de informatie opslaat omdat het e-mailbericht zelf geen duurzame drager is. Daarbij kan gedacht worden aan een advies in het e-mailbericht om de verzekeringsvoorwaarden op te slaan.

* Prof. dr. M.L. Hendrikse, hoogleraar handelsrecht en verzekeringsrecht Open Universiteit en tevens houder van de JPR-advocaten-leerstoel aldaar.

Heerlen, mei 2018



Meer webcolumns