null Constructieve tegenspraak organiseren in het ho is weerbarstig

OW_GespreidLeiderschap_13454_head_large.jpg
Constructieve tegenspraak organiseren in het ho is weerbarstig
Het organiseren van constructieve tegenspraak in het hoger onderwijs om de kwaliteit van het bestuur en het onderwijs te verbeteren en te bewaken, is veel moeilijker dan men denkt. De eenzijdige nadruk op rendement en onder meer hiërarchische verschillen, belemmeren het voeren van een open discussie. Dit is een van de conclusies uit het promotieonderzoek van Frits Simon naar het beleidsvormingsproces bij een hoger onderwijsinstelling. Simon promoveert op 12 juni 2015 aan de Open Universiteit. De titel van zijn proefschrift luidt: 'Rumbling on Performativity. The complex practice of policy development in a University of Applied Sciences.'

Onderzoek door 'insider'

Frits Simon deed onderzoek naar de manier waarop beleid tot stand komt in een hbo-instelling. Dit deed hij aan de hand van een drietal projecten waarbij hij als adviseur van het College van Bestuur nauw betrokken was. Deze 'complex responsieve procesbenadering', waarbij een insider onderzoek doet naar de interactie tussen betrokkenen, is aan de Universiteit van Hertfordshire (UK) ontwikkeld en in 2010 geïntroduceerd in de PhD-School of Management van de Open Universiteit in Heerlen.

Machtsverschillen

Een rode draad die Simon constateert, is dat men in de praktijk grote moeite heeft om renderend onderwijs te realiseren. Praktisch een moeilijke klus en in moreel en onderwijskundig opzicht omstreden. 'We zijn het lang niet eens met de eenzijdige nadruk op rendement en zouden tijd willen nemen om daarover met elkaar van gedachten te wisselen. Maar als het daartoe komt, blijkt zo een gesprek bijna niet te voeren omdat de prestatiedruk op een ieder afzonderlijk groot is. Bovendien maken de hiërarchische verschillen het lastig om over verschillen in inzicht te praten. Het organiseren van tegenspraak ten behoeve van de beleidsvorming, zoals minister OC&W Bussemaker en staatssecretaris Dekker van Onderwijs voorstaan, is veel weerbarstiger dan men denkt.'

Het spel van beleidsontwikkeling en uitvoering

De ontwikkeling en de uitvoering van beleid blijkt in de praktijk bovendien niet zo planmatig en lineair tot stand te komen als vaak wordt gesuggereerd. Beleidsontwikkeling en uitvoering zijn een 'spel' waar vele actoren voortdurend aan sleutelen. Zelfs het opstellen van zoiets als een eenvoudig evaluatierapport met aanbevelingen voor verder beleid blijkt onvoorspelbaar in zijn uitkomsten te zijn. Wil er iets in bereikt worden, dan is het zaak voor bestuurders en managers om mee te doen in de alledaagse werkelijkheid waar onderwijs wordt 'gemaakt', in plaats van achter een bureau blauwdrukken te produceren. 'Krijt op de kleren' lijkt een voorwaarde voor een meer effectieve beleidsontwikkeling.

Over Frits Simon

Frits Simon (Sittard, 21-2-1954) studeerde Sociale pedagogiek en Filosofie. Sinds 1982 werkt hij aan de Zuyd Hogeschool in Zuid Limburg, onder meer als docent Filosofie en Ethiek, project- en programmamanager, voorzitter medezeggenschapsraad en als directeur van de toenmalige Faculteit Sociaal Werk en later van de faculteit ICT. Nu is hij er adviseur van het College van Bestuur.

Promotie

Frits Simon verdedigt zijn proefschrift 'Rumbling on performativity. The complex practice of policy development in a University of Applied Sciences' op vrijdag 12 juni om 16.00 uur aan de Open Universiteit. Simon is buitenpromovendus bij de faculteit Management, Science & Technology. Zijn promotores zijn prof. dr. T. H. Homan en prof. dr. H. van de Bosch (Open Universiteit) en de copromotor is dr. ing. R. Zuijderhoudt.