In 59 procent van de Nederlandse huishoudens loopt, vliegt of zwemt minimaal één gezelschapsdier rond. Worden hun baasjes daar gelukkiger van? De meeste huisdiereigenaren twijfelen er niet aan. Maar de wetenschap was nog niet helemaal overtuigd. Het onderzoek naar de psychologische effecten van huisdieren had vaak te kampen met methodologische bezwaren en tegenstrijdige resultaten.

Het onderzoek onder leiding van dr. Mayke Janssens van de vakgroep levenslooppsychologie maakte daarom gebruik van een onderzoekstechniek die bekend staat als experience sampling. Ze verzamelden hun data niet in het lab, maar via een app op de telefoon van deelnemende huisdiereigenaren. Die gaf gedurende vijf dagen op willekeurige momenten een verzoek om een paar meerkeuzevragen te beantwoorden over hun ervaringen op dat moment. 

Minder negatieve emoties

Zo kregen de onderzoekers een goed beeld van het pet effect in de dagelijkse leefomgeving van honden, katten en hun baasjes. Goed nieuws voor Fikkie en Felix: de huisdieren bleken duidelijk invloed te hebben op het gevoelsleven van hun eigenaren. Het onderzoek gaf bovendien nieuw inzicht in het onderliggende mechanisme. Alleen al de aanwezigheid van de kat of hond zorgde namelijk dat de eigenaar minder negatieve emoties ervoer. Maar bijzonder goed geluimd werden ze er nog niet van: op positieve emoties had de passieve aanwezigheid van het dier geen effect.

Knuffelen en spelen

Opvallend genoeg was het effect op emoties andersom als de onderzoekers keken naar de mate waarin de proefpersonen met hun huisdier interacteerden, zoals samen spelen of wandelen. Wanneer de baasjes actief met hun kat of hond bezig waren, rapporteerden ze meer positieve gevoelens. Toch veranderde die interactie niks aan de mate waarin ze negatieve gevoelens ervoeren.

Het verschillende effect op positieve en negatieve emoties van aanwezigheid en interactie lijkt tegenstrijdig, maar is eigenlijk niet zo verwonderlijk, merken de onderzoekers op. Want het patroon lijkt erg op de emotionele effecten van sociale interacties tussen mensen.

Een beter begrip van de psychologische effecten van huisdieren is niet alleen interessant voor huisdiereigenaren. Het is bijvoorbeeld ook van belang om effectieve dier-ondersteunde therapieën te kunnen ontwikkelen.

Onderzoekspublicatie

Het artikel over dit onderzoek werd in juli 2020 (online) gepubliceerd door Anthrozoös, een wetenschappelijk tijdschrift over de interactie tussen mensen en dieren. Bekijk de publicatie.