Een leeromgeving voor leraren is het derde deel in het drieluik Leraar: een professie met perspectief van onderwijsvakblad Didactiek. Daarin vertalen zestig auteurs kennis en inzichten over loopbaanontwikkeling van leraren naar de schoolpraktijk. Een belangrijk element om de ontwikkeling van leraren (en de collectieven waarvan ze deel uitmaken) te bevorderen is netwerkleren. Maar dat gaat niet vanzelf.

Collectief leren gebeurt vaak spontaan, ongepland en informeel, bijvoorbeeld bij de koffie. Maar we spreken pas van netwerkleren als het formeel en gepland gebeurt, vanuit een gezamenlijke opdracht. Denk aan een netwerk van docenten die samen een nieuwe methode ontwikkelen of een bovenschools samenwerkingsverband voor beleid rond pesten of ICT.

Hechte of losse netwerken

Een groep mensen laten netwerken betekent niet automatisch dat ze leren. Vermeulen en Vrieling-Teunter beschrijven wanneer netwerkleren effectief kan zijn. Voor kleine verbeteringen en stap-voor-stap-ontwikkelen zijn bijvoorbeeld hechte, vertrouwde verbanden geschikt. Radicale vernieuwingen komen vaker voort uit losse verbanden, met een grotere diversiteit aan kennis, achtergronden en culturen. Wat in elk geval altijd aan de basis staat, zijn vertrouwen en respect.

De auteurs schetsen ook een praktijkvoorbeeld van de Academische werkplaats, een project in Oost-Gelderland van Pabo Iselinge, de Open Universiteit en ongeveer 35 basisscholen. Daaruit blijkt dat monitoring van de netwerkprocessen essentieel is voor succesvol netwerkleren. Vermeulen en Vrieling-Teunter beschrijven het raamwerk Dimensies van Sociaal Leren dat daarvoor bij uitstek geschikt is.

Praktische tips

Het hoofdstuk sluit af met praktische tips om netwerkleren te bevorderen. Besteed bijvoorbeeld aandacht aan zowel de individuele als collectieve leeropbrengsten. En vergeet ook niet om successen met elkaar te vieren. Dan kan samenwerken in een netwerk ook echt leiden tot succesvol netwerkleren.

Op de website van Didactief kun je (de delen van) het drieluik Leraar: een professie met perspectief downloaden of bestellen.