null Open Universiteit partner in project 'Einstein Telescope Technologies'

BW_Einstein_Telescope_head_large.jpg
Open Universiteit partner in project 'Einstein Telescope Technologies'
De Einstein Telescope (ET) moet een reusachtige telescoop worden die zwaartekrachtgolven op aarde nog beter kan detecteren. Er wordt gekeken naar mogelijkheden om de telescoop in de Euregio Maas-Rijn te bouwen. Er zijn al diverse projecten gestart die de bouw van de ET onderzoeken en hiermee de positie van deze regio als kandidaat locatie voor de daadwerkelijke bouw versterken. Het onderzoek dat nodig is om alle technologische uitdagingen die bij de bouw èn de uiteindelijk ingebruikname van de telescoop komen kijken aan te pakken, vindt plaats binnen het onderzoeksproject 'Einstein Telescope Technologies (ETT)'. De Open Universiteit heeft zich als partner verbonden aan deze publiek-private samenwerking, samen met 11 andere kennisinstellingen en bedrijven. Begin november 2021 vond de kick-off plaats van het project, dat loopt tot en met december 2023. Namens de Open Universiteit dragen onderzoekers Lyana Curier, Stefano Bromuri en PhD-onderzoeker Tom Dooney bij aan het project.

Groter, beter observatorium

In 2015, werd de eerste zwaartekrachtgolf op aarde waargenomen door twee zogenaamde laser interferometers. Sindsdien zijn er nog ruim 50 zwaartekrachtgolven waargenomen en beschikken we over een compleet nieuwe manier om het universum te bestuderen. Een groter, geavanceerder en met behulp van nieuwe technologieën gebouwd observatorium is nodig om de zwaartekrachtgolven beter te detecteren. De ET zal pas in 2035 worden opgeleverd.

Zoektechnieken voor zwaartekrachtgolven

Het onderzoek binnen het project is verdeeld over een aantal werkpakketten. Curier, Brumori en Dooney houden zich voornamelijk bezig met ontwikkelen van nieuwe zoektechnieken voor zwaartekrachtgolven. Deze zoektocht bevindt zich op het snijvlak tussen Artificial Intelligence (machine learning, deep learning) en natuurkunde. Ze proberen onbekende signalen uit zwaartekrachtgolven te identificeren, om zo nieuwe bronnen van zwaartekrachtgolven en hopelijk ook nieuwe fysica te ontdekken. Ze werken nauw samen met de Universiteit Utrecht en Boosting Alpha uit Venlo.

Synthetische datasets

De onderzoekers gaan een synthetische dataset creëren op basis van de ET-specificatie. Ze gebruiken hiervoor data van de drie bestaande detectoren, de Virgo (Italië), LIGO (Verenigde Staten) en KAGRA (Japan). Daarnaast kijken ze naar data-analyse methodieken die worden gebruikt bij de beschrijving van de dynamiek van financiële markten. Een belangrijke uitdaging is weten hoe de ET er straks uit komt te zien, want dat is het moment waarop de data die ze nu verzamelen pas echt van belang is. Ze kunnen hiervoor gebruik maken van de ET Pathfinder, die al gebouwd is in Maastricht, een prototype voor de ET.

Toepassingen in allerlei andere gebieden

De ET gaat of in de regio Maas-Rijn of op het Italiaanse eiland Sardinië komen. Wat de vestigingslocatie wordt, hangt mede af van de financiële steun die de twee kandidaat regio’s van wetenschappelijke instellingen en meerdere Europese landen ontvangen. De definitieve beslissing valt rond 2025. Ook als de telescoop uiteindelijk niet in Zuid-Limburg wordt gebouwd, is het onderzoek dat wordt gedaan binnen het project fundamenteel en bruikbaar voor toepassingen in andere onderzoeksgebieden.

Onderzoekers OU

Dr. Lyana Curier is natuurkundige en postdoc onderzoeker in data science. Dr. Stefano Bromuri houdt zich bezig met onderzoek op het gebied van computer science en AI. Zij begeleiden samen PhD onderzoeker Tom Dooney binnen dit project. Dooney behaalde een bachelor in natuurkunde en een master in Artificial Intelligence. De drie onderzoekers zijn verbonden aan CAROU, Center for Actionable Research of the Open Universiteit.

Partners Einstein Telescope Technologies Project

Het ET-project bestaat naast de OU uit de volgende partners: Universiteit Maastricht, NWO-I/ Nikhef, JPE, University of Twente, Boosting Alpha, Universiteit Utrecht, Innoseis Sensor Technologies, Auracle Netherlands, Tata Steel Nederland Technology, VDL ETG Technology & Development en Cryoworld BV. Het project ontvangt subsidie vanuit het financieringsinstrument REACT-EU, onderdeel van OPZuid, een Europees Innovatieprogramma van de provincies Limburg, Noord-Brabant en Zeeland. Het geld voor dit programma is afkomstig uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).