Hoge uitval in eerste jaar hoger onderwijs
Het onderzoek is mogelijk op basis van een additionele subsidie van het Ministerie van OCenW voor regionale samenwerking in het kader van hoger onderwijs. Een reden voor het onderzoek ligt in de huidige hoge uitval van studenten na het eerste jaar van het hoger onderwijs. Prof. dr. Jos Claessen, die de leiding heeft over het onderzoek, vertelt: ‘Van de starters in het hoger onderwijs doet maar liefst veertig procent aan het einde van het eerste jaar iets anders dan waarmee begonnen is. Toch maar overgestapt naar een andere studie, verhuisd naar een andere stad, van universiteit naar hoger beroepsonderwijs, of helemaal met de studie gestopt. Dan hebben we het over jaarlijks ruim 80.000 van de 210.000 eerstejaarsstudenten in Nederland die stoppen met waar ze aan zijn begonnen. Dat zijn dramatische cijfers, daarmee lopen we in Europa behoorlijk achterop.’
Vraagtekens bij voorbereiding
Dat werpt volgens Claessen de vraag op of het voortgezet onderwijs wel goed voorbereidt op het hoger onderwijs, met name op de keuze voor een bepaalde opleiding. ‘Er wordt de laatste tijd door sommigen afgegeven op experimenten in het onderwijs en gehamerd op het belang van ‘ouderwets’ goed gestructureerd onderwijs, maar wat zegt het als leerlingen met een ‘degelijke’ opleiding wel hun diploma halen maar velen ervan vervolgens in het eerste jaar van het hoger onderwijs afhaken? Dan is er toch iets niet goed gegaan met de voorbereiding op het hoger onderwijs. Het lijkt er wel op dat alle aandacht en energie wordt gestoken in het behalen van het diploma door zo veel mogelijk leerlingen, en dat er niet gekeken wordt naar wat er ná de diploma-uitreiking komt, alsof dat minder belangrijk is.’
Agora: nadenken over toekomst
Agora werkt als school voor vmbo, havo en vwo sinds vijf jaar met een eigen concept van gepersonaliseerd onderwijs dat radicaal afwijkt van reguliere scholen. Er zijn geen klassen, geen vakken, geen lesroosters, geen toetsen, geen cijfers. Onder (intensieve) begeleiding van coaches volgen de leerlingen hun persoonlijke leerroute. Claessen: ‘Bij Agora is het wél belangrijk dat leerlingen vanaf het begin concreet nadenken over wat ze later willen en kunnen gaan doen. Sterker nog, ze mogen niet eens een eindexamenpakket kiezen voordat ze dat weten. Ze worden eerst ‘het veld’ ingestuurd om te ontdekken wie ze zijn, wat ze kunnen en wat ze willen. Veel van die leerlingen kiezen hun vakkenpakket zeer bewust, omdat ze al goed hebben nagedacht over hun toekomst ná het voortgezet onderwijs. Daardoor zijn ze waarschijnlijk beter voorbereid op het hoger onderwijs, en het zou heel goed kunnen dat hun uitval in het hoger onderwijs lager is dan die veertig procent. Dat is wat we in dit project willen onderzoeken.’