De kunst van het kijken. Inleiding beeldanalyse

‘Een beeld zegt meer dan duizend woorden’, is een bekend spreekwoord. In toenemende mate leven we in een beeldcultuur: we ervaren en begrijpen de wereld om ons heen steeds meer aan de hand van visuele objecten. Van foto’s in de krant, advertenties en films, tot monumenten, games en computerkunst – beelden zijn overal, zowel in de fysieke ruimte als online. Beelden zijn kortom een belangrijk onderdeel van ons dagelijks leven. In deze cursus leer je verschillende soorten visuele objecten uit de hedendaagse en historische beeldcultuur te onderscheiden en analyseren. Van middeleeuwse altaarstukken tot ‘born-digital’ media, van barokke beeldhouwwerken tot film en reclamefotografie. Je leert deze objecten systematisch te ‘ontleden’ en hun beeldtaal te begrijpen. Ook leer je om je waarnemingen en beeldanalyses adequaat te communiceren.

In de cursus maak je kennis met een aantal centrale methodes en theorieën uit de kunstgeschiedenis en mediawetenschappen die bijdragen aan een beter begrip van de ons omringende beeldcultuur. Vanuit verschillende op elkaar aansluitende thema’s, zoals materialiteit, narrativiteit of representatie, worden beelden geanalyseerd. Je leert basale analytische begrippen, waaronder compositie, perspectief, ruimtelijkheid, kleur, contrast, beweging en interactiviteit, en aan de hand van dit begrippenapparaat visuele strategieën te herkennen en benoemen. Ook wordt er ingegaan op de rol van de beschouwer en de ervaring van beelden, alsmede de rol van digitale cultuur en sociale media, die vragen oproepen over echt of fake, of over kunstmatige intelligentie.

De inleiding beeldanalyse vormt een van de vier methodecursussen van de propedeuse van de nieuwe opleiding Cultuurwetenschappen. Deze cursus is niet alleen bedoeld voor studenten die de complete bachelorstudie willen afronden, maar biedt ook geïnteresseerden die hun vaardigheden in de omgang met de ons omgevende visuele wereld willen ontwikkelen handvatten om ‘beeldtaal’ te kunnen begrijpen. De focus ligt daarbij op concrete beelden en niet op de metaforische betekenis daarvan.

Leerdoelen
Na afronding van deze cursus kan je:
- systematisch en kritisch kijken naar visuele objecten uit zowel de hedendaagse als historische beeldcultuur,
- verschillende visuele bronnen van elkaar onderscheiden,
- visuele objecten systematisch beschrijven en analyseren aan de hand van analysestrategieën die in de
kunstgeschiedenis en mediawetenschappen zijn ontwikkeld,
- de belangrijkste theoretische en methodologische benaderingen van de hedendaagse en historische beeldcultuur
benoemen en toepassen in de interpretatie en analyse van visuele objecten,
- een aantal belangrijke methodes van beeldanalyse, zoals iconografie, iconologie, semiotiek en
waarnemingspsychologie, herkennen en op hun merites beoordelen,
- de materialiteit van historische visuele objecten beschrijven en kenmerken van veroudering en beschadiging
herkennen,
- visuele bronnen op een correcte wetenschappelijke manier verantwoorden,
- wetenschappelijke teksten kritisch lezen.