Strafrechtelijk bewijs

Het onderzoek in strafzaken staat voor het grootste gedeelte in het teken van het bewijs. Tijdens het vooronderzoek zijn politie en justitie druk in de weer met het verzamelen van feiten die mogelijk enig licht werpen op de vraag of er een strafbaar feit is gepleegd en zo ja, welk feit en door wie? Tijdens het onderzoek ter terechtzitting is het aan de strafrechter om die feiten te waarderen en mogelijk ook zelf onderzoek te doen, bijvoorbeeld door het horen van de verdachte, getuigen en deskundigen. Een groot deel van het Wetboek van Strafvordering is gewijd aan enerzijds het creëren van bevoegdheden die politie en justitie in staat stellen om feiten te verzamelen, en anderzijds het normeren van het onderzoek ter zitting en het eindoordeel, opdat aldus gevonden feiten zorgvuldig - onder andere met oog voor tegenspraak - worden gewaardeerd. Kennis van bewijs en bewijsrecht is derhalve onontbeerlijk voor de strafrechtjurist.

Tijdens de cursus zullen we in beeld brengen hoe thans het feitenoordeel in strafzaken is genormeerd. Daartoe komen de volgende vragen aan bod:
- Uit welke bronnen mag de rechter bewijs putten en welke eisen worden daaraan gesteld?
- Welke mogelijkheden zijn er om het door de politie en het Openbaar Ministerie aangedragen bewijs te toetsen en ter discussie te stellen en eventueel aan te vullen?
- Op welke wijze kan de rechter reageren op onrechtmatig verkregen bewijs?
- En welke motiveringseisen gelden er voor de strafrechter met betrekking tot de bewijsbeslissing?

De beantwoording van deze vragen moet je in staat stellen om aan het eind van de cursus zelf een oordeel te vellen over de vraag of het strafrechtelijk bewijsrecht aan de maat is. Dat laatste is relevant omdat met name vanuit de rechtspsychologie veel kritiek is geweest op de wijze waarop politie, justitie en rechters omgaan met bewijsgaring en bewijswaardering. Niet alleen zouden politie en justitie leiden aan tunnelvisie, maar ook kwam er het verwijt van ‘slapende strafrechters’; rechters die onvoldoende kritisch het ter zitting door het Openbaar Ministerie aangedragen bewijsmateriaal benaderden. Op die kritiek zal ook in deze cursus nadrukkelijk worden ingegaan. Temeer omdat je daarmee doordrongen wordt van het feit dat bewijs in strafzaken niet alleen een kwestie is van toepassing van de relevante bewijsregels.

Leerdoelen
Je bent na afronding van de cursus in staat om:
- de uitgangspunten van het bewijs en bewijsrecht en de wijze waarop die in het Nederlandse bewijsrecht tot uiting komen weer te geven (kennis en inzicht);
- de wettelijke en de in de jurisprudentie ontwikkelde eisen met betrekking tot het bewijs in strafzaken toe te passen op een concrete casus (kennis en toepassing);
- de diverse vormen van normering van het bewijsoordeel (wettelijke bewijsvoorschriften, het creëren van de mogelijkheid tot tegenspraak, en motiveringsvoorschriften) te onderscheiden en tevens te duiden hoe deze verschillende wijzen van normering op elkaar inwerken (inzicht);
- inzichten vanuit de psychologie toe te passen op een strafrechtelijke casus (kennis en toepassing);
- je een oordeel te vormen over de vraag of de normering van het bewijsoordeel in de Nederlandse strafrechtspleging aan de maat is (inzicht en oordeelsvorming).