Kabinetten, galerijen en musea

Kabinetten, galerijen en musea behandelt de gevarieerde geschiedenis van het verzamelen in Europa van circa 1500 tot heden. De gekozen voorbeelden behoren deels tot de nationale, deels tot de internationale geschiedenis. Je maakt kennis met allerlei soorten collecties, niet alleen van kunstobjecten, maar ook van voorwerpen uit de natuur en uit het domein van de natuurwetenschappen. De cursus beoogt geen compleet historisch overzicht te geven van de verschillende soorten collecties die in de loop van de geschiedenis zijn gevormd.

Tot de ‘thema’s die in de verschillende leereenheden terugkeren, behoren de motieven die vorsten, overheden en particulieren ertoe brachten verzamelingen aan te leggen en de functies die deze collecties, uitgegroeid tot kabinetten, galerijen en musea, werden geacht te vervullen. Omdat de functies goed afgelezen kunnen worden uit de wijzen waarop collecties worden geordend en tentoongesteld, loopt de presentatiegeschiedenis als een rode draad door de cursus. Nauw hiermee verbonden is het proces van geleidelijke openbaarmaking dat in de verzamel- en museumgeschiedenis getraceerd kan worden.

In negen leereenheden worden aan de hand van representatieve voorbeelden de opvattingen over, en de praktijk van het verzamelen en presenteren beschreven en onderzocht in samenhang met ontwikkelingen in het denken over vooral de kunst en cultuur, maar ook over de natuur. Zo wordt de geschiedenis van het verzamelen opgevat als een aspect van de wetenschapsgeschiedenis. Twee leereenheden zijn gewijd aan het tijdperk van de encyclopedische verzameling, het type collectie dat een breed scala aan voorwerpen omvatte met het doel ‘de totale kennis van de wereld’ te representeren. De volgende zes leereenheden behandelen de ontwikkeling van het gespecialiseerde museum in de afgelopen drie eeuwen: het natuurhistorisch museum (leereenheid 4) en het kunstmuseum (leereenheid 5 tot en met 9). Het geheel wordt voorafgegaan door een inleiding op de voornaamste trends in de geschiedenis van het verzamelen (leereenheid 1).

Leerdoelen
De algemene leerdoelen zijn enerzijds gericht op het verwerven van een zowel breed als diepgaand overzicht van de geschiedenis van het verzamelen, en anderzijds op het aanleren van vaardigheden.

Na afronden van de cursus:
- heb je kennis van en inzicht in het verzamelen van objecten als een historisch fenomeen in de westerse cultuur, in
het bijzonder inzake de motieven van verzamelaars en inzake de samenhang van bepaalde vormen van verzamelen
en bepaalde wijzen van ordenen en presenteren van verzamelingen met andere cultuurhistorische en
wetenschapshistorische ontwikkelingen,
- ben je in staat actuele tendensen op het terrein van het museale verzamelen en presenteren van kunst in een
historisch perspectief te plaatsen en daarop kritisch te reflecteren,
- kan je de opgedane kennis en het daaruit voortvloeiende inzicht toepassen in de analyse van tekstuele bronnen en
museale presentaties.