Een goed verzuimbeleid draait om meer dan alleen productiviteit

'Ziekteverzuim is een vorm van 'terugtrekgedrag'. Dit gedrag kan op haar beurt weer gezien worden als een vorm van 'contraproductief gedrag'.' Dat is tenminste de mening van verschillende auteurs, waaronder Spector. Volgens Spector is dit contraproductieve werknemersgedrag 'schadelijk voor de organisatie en andere mensen op het werk'. Het is wel duidelijk dat in dit perspectief op ziekteverzuim het organisatiebelang centraal staat. Er wordt tijdens ziekteverzuim niet gewerkt, en dat is dus niet productief voor werkgevers. Vaak moeten collega’s extra hard werken om te compenseren voor de afwezigheid van de verzuimende werknemer.

Baseer verzuimbeleid niet alleen op het werkgeversperspectief

In verzuimbeleid is het absoluut aan te bevelen om het organisatieperspectief mee te laten spelen, maar niet om het als enige basis voor een werkhervattingsaanpak te nemen. Helaas kwam (en komt?) het in Nederland voor dat langdurig verzuimende werknemers eenzijdig worden gestimuleerd tot productiviteit. Verschillende verzuimorganisaties raakten zelfs in opspraak vanwege hun grenzeloos activerende aanpak: ze oefenden druk uit op verzuimende werknemers om te hervatten en maakten daarbij onwettelijk gebruik van geheime medische werknemersinformatie.

Mijn voornaamste kritiek op de aanpak van deze verzuimorganisaties is dat zij voorbij zijn gegaan aan de realiteit van langdurig verzuimende werknemers. Zij willen vaak graag werken, maar zien allerlei beren op de weg voor het bereiken van werkhervatting. Onderstaande afbeelding laat een aantal voorbeelden zien.

Bovenstaande afbeelding illustreert het gebrek aan controle over werkhervatting dat veel langdurig verzuimende werknemers ervaren. Let wel: er zijn grote verschillen in de concrete knelpunten voor werkhervatting die verzuimende werknemers ervaren.

Tailormade beleid gericht op regievoering door verzuimende werknemers

Gezien het ervaren gebrek aan controle en de uiteenlopende verzuimsituaties van werknemers, ligt er een mooie taak voor toekomstig A&O-psychologen in het ontwikkelen van beleid utgaande van ‘tailormade’ verzuimaanpak gericht op meer regievoering door verzuimende werknemers. Om werknemers de ruimte te geven voor een regiepositie, zal beleid ook aandacht moeten besteden aan de rol van werkgevers en verzuimprofessionals. Vooral werkgevers moeten leren om bewust om te gaan met hun machtspositie ten opzichte van werknemers.

Met deze insteek help je verzuimende werknemers om af te rekenen met knelpunten en om te komen tot een werkhervatting die aansluit bij hun behoeften. Een werkhervatting waar werknemers zelf tevreden mee zijn (en die uiteraard past binnen de belangen en mogelijkheden van werkgevers), zal duurzaam productief werknemersgedrag voor werkgevers opleveren. Bovendien is het doen van 'werk dat past' doorgaans goed voor de gezondheid van werknemers.

Kortom: voldoende regievoering door verzuimende werknemers in hun samenwerking met werkgevers levert een win-win voor beide partijen!

Nicole Hoefsmit
Heerlen, februari 2018

De perspectieven die in deze blog aan bod komen, zijn terug te vinden in verschillende hoofdstukken uit het proefschrift van Hoefsmit (2015).