Juridische aspecten van de gezondheidszorg

Het recht speelt in elke dimensie van de samenleving een rol, zo ook op het terrein van de gezondheidszorg. Denk bijvoorbeeld aan de patiënt die een klacht tegen een zorgverlener indient bij de tuchtrechter, de GGZ-instelling die uitsluitend onder bepaalde juridische voorwaarden gedwongen zorg mag verlenen of de Autoriteit Persoonsgegevens die een boete oplegt aan een ziekenhuis in verband met onvoldoende interne bescherming van patiëntendossiers.

Als gezondheidswetenschapper krijg je in de dagelijkse beroepspraktijk niet zelden met juridische kwesties te maken. Van belang is dan ook dat je op de hoogte bent van de belangrijkste wetten en regels op dit gebied en dat je juridische knelpunten in de zorg tijdig kunt herkennen en hiervoor - indien nodig – de jurist kunt raadplegen.

Er wordt ingegaan op deze juridische aspecten van de gezondheidszorg. Je maakt kennis met diverse rechtsregels, je leert juridische knelpunten herkennen en je leert hoe je een eenvoudige zorgcasus – met gebruik van een wettenverzameling – kunt beoordelen op juridische risico’s. Hierbij wordt veel gebruikgemaakt van casuïstiek, zodat goed kan worden aangesloten op de dagelijkse beroepspraktijk van gezondheidswetenschappers.

Leerdoelen
Nadat je deze cursus hebt bestudeerd, kun je:
- beschrijven wat (gezondheids)recht is en benoemen wat de bronnen van het (gezondheids)recht zijn
- beschrijven wat de rol en functie van ethiek in het (gezondheids)recht is en op welke wijze ethische normen zich onderscheiden van rechtsnormen
- beschrijven wat mensenrechten zijn en welke mensenrechten in het bijzonder relevant zijn voor het gezondheidsrecht
- benoemen wat de belangrijkste rechten en verplichtingen van de patiënt en de zorgverlener zijn en in welke regelingen deze zijn vastgelegd
- in hoofdlijnen beschrijven hoe de informationele privacy van de patiënt door middel van regelgeving gewaarborgd wordt
- in hoofdlijnen beschrijven wat wilsonbekwaamheid en handelingsonbekwaamheid inhouden, welke vertegenwoordigingsfiguren er zijn en in welke gevallen toestemming moet worden gegeven door een vertegenwoordiger
- beschrijven welke kernbepalingen in acht moeten worden genomen bij medisch-wetenschappelijk onderzoek
- in hoofdlijnen beschrijven wat de juridische aspecten zijn van samenwerking in de zorg
- in hoofdlijnen beschrijven op grond van welke wetten en onder welke voorwaarden dwang en vrijheidsbeneming in de zorg geoorloofd zijn
- in hoofdlijnen beschrijven hoe de rechtshandhaving in de gezondheidszorg geregeld is
- in hoofdlijnen benoemen welke juridische aspecten geregeld worden in de Wet publieke gezondheid (Wpg), de Zorgverzekeringswet (Zvw), de Wet langdurige zorg (Wlz), de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) en de Jeugdwet (Jw)
- benoemen welke wetten in het bijzonder toezien op de handhaving van de kwaliteit van de zorg en wat daarvan de kernbepalingen zijn
- benoemen welke externe toezichthoudende instanties op de zorg er zijn, wat hun hoofdtaken zijn en op welke wijze de zorgaanbieder alert kan zijn op mogelijke juridische issues met externe toezichthouders
- globaal omschrijven hoe de governance in de zorg juridisch geregeld is
- in hoofdlijnen omschrijven welke juridische aspecten van marktordening geregeld zijn in de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) en de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza)
- de juridische uitdagingen op het gebied van digitalisering en robotisering in de zorg benoemen
- globaal beschrijven op welke wijze het ongeboren leven juridisch beschermd wordt en welke rechtsregels in acht moeten worden genomen bij beslissingen rond het levenseinde
- significante juridische knelpunten in de zorg signaleren
- een eenvoudige zorgcasus initieel beoordelen op juridische risico’s.