Inleiding in de wetenschappelijke methode
-
Psychologie
-
PB2802
-
5 EC
-
Vanaf € 384
Inhoud
De cursus bestaat uit drie thema’s: wetenschapsfilosofie, wetenschappelijke methoden, en metawetenschap.
Met behulp van bekende werken in de wetenschapsfilosofie, van onder anderen Karl Popper, Thomas Kuhn en Imre Lakatos, gaat het eerste thema nader in op de vraag wat wetenschap is. We plaatsen het startpunt van deze zoektocht echter wat verder terug in de geschiedenis, door eerst in te gaan op enkele ontwikkelingen die plaatsvonden voor en tijdens de zogenaamde wetenschappelijke revolutie.
Het tweede thema gaat nader in op belangrijke methoden in de wetenschap (bijvoorbeeld het experiment) om hypothesen en theorie te beoordelen. Daarnaast gaan we dieper in op een belangrijke bron van wetenschappelijke verklaringen: correlaties en causaliteit, en op de vraag hoe die twee zijn te onderscheiden.
Wetenschap is echter meer dan een kennisfabriek; ze is ook mensenwerk. Wetenschap wordt bedreven door mensen die met elkaar verbonden zijn in groepen en instituties, waar waarden en normen bestaan over hoe wetenschap te bedrijven. De studietaken in het derde thema gaan in op aspecten waar het mis kan gaan met dergelijk mensenwerk, zoals redeneerfouten die men bij de interpretatie van onderzoek kan maken. Daarnaast gaan we nader in op hoe problemen die zich soms voordoen tijdens het onderzoeksproces geleid hebben tot enkele (recente) veranderingen in de manier waarop wetenschap bedreven wordt.
Leerdoelen
Na bestudering van deze cursus kun je
• uitleggen wat kennis is en met behulp van de terminologie van Peirce enkele doelen en kenmerken van wetenschap duiden
• een beknopt overzicht geven van de epistemologische geschiedenis waarin de werkwijze van de moderne wetenschap verankerd is
• omschrijven hoe de logisch positivisten en Karl Popper de empirische werkwijze van wetenschap duiden; ook kun je het logisch positivisme contrasteren met het falsificationisme van Popper
• uitleggen hoe Thomas Kuhns historische benadering de ontwikkeling van wetenschap(pen) duidt; ook kun je deze benadering contrasteren met die van Karl Popper en de logisch positivisten
• uitleggen hoe Imre Lakatos wetenschappelijke ontwikkeling probeerde te duiden en hoe zijn benadering elementen van Karl Popper en Thomas Kuhn weet te combineren
• uitleggen wat de inductieve en hypothetisch-deductieve methodes inhouden en de voor- en nadelen van deze methodes benoemen; daarnaast kun je de als-dan-daarom methode uitleggen en toepassen
• beschrijven wat kenmerkend is aan de experimentele methode, belangrijke methodologische concepten benoemen en uitleggen, en beschrijven hoe het experiment gebruikt kan worden voor hypothese-toetsing
• benaderingen van causaliteit beschrijven en de verschillen tussen de benaderingen analyseren, het onderscheid tussen correlatie en causaliteit uitleggen, en causale figuren gebruiken ter verklaring van gevonden correlaties
• duiden wat de essentie is van een informele drogredenering, benoemen welke verschillende drogredeneringen er zijn, en deze herkennen in voorbeelden daarvan
• beschrijven welke valkuilen zich in het wetenschappelijke proces kunnen voordoen, benoemen en concretiseren hoe de open science-werkwijze kan bijdragen aan het voorkómen van twijfelachtige onderzoekswerkwijzen, en de essentie van de wetenschappelijke gedragscode integriteit reproduceren
• de leerstof uit de verschillende studietaken met elkaar in verband brengen en overeenkomsten en verschillen herkennen.
Ingangseisen
Aanmelden
Toelichting aanmelden
Deze cursus start 10 februari 2025. We adviseren om uiterlijk zondag 26 januari 2025 hiervoor aan te melden zodat je tijdig het eventuele cursusmateriaal ontvangt, toegang hebt tot de leeromgeving en (indien van toepassing) ingedeeld kunt worden in een studiegroep. Bij aanmelding na 26 januari 2025 kunnen we dit niet garanderen. Aanmelden is mogelijk tot en met 9 februari 2025.
Deze cursus heeft twee vaste startmomenten: kwartiel 1 en kwartiel 3.
Voorkennis
Passieve kennis van de Engelse taal is gewenst omdat in het cursusmateriaal Engelstalige artikelen zijn opgenomen.
Begeleidingsvorm
Standaardbegeleiding.
Docenten
Tentamenvorm
Tentamendata
Tentamenhulpmiddelen
De online rekenmachine
Het online woordenboek t.b.v. ANS
Cursusmateriaal
Mediagebruik
- discussieforum.