Apps: Je leven 'op straat' door gegevens te delen

Kun je apps met een gerust hart downloaden, zonder je hele ziel en zaligheid bloot te leggen? Dat is maar de vraag. Bij het installeren van een app krijgen we vaak de melding dat de app toegang wil tot bepaalde persoonlijke gegevens. Soms is dat nodig om de app goed te laten functioneren, maar in veel gevallen kun je je afvragen of er niet iets anders achter zit. Zoals een ordinair verdienmodel. Dr. ir. Hugo Jonker, universitair docent aan de Open Universiteit, is van mening dat we in ieder geval veel vaker kritisch moeten zijn bij het delen van persoonlijke gegevens.

We kennen het allemaal wel uit de praktijk, als het gaat over de zogenaamde ‘kleine letters’. ‘Ja, ik heb de voorwaarden gelezen en ga akkoord’. Wellicht een van de meest gebruikte leugens ooit, want we hebben die kleine letters helemaal niet gelezen. Iets dergelijks is er aan de hand bij het downloaden van apps. De app vraagt niet zelden om toegang tot allerlei persoonlijke gegevens, zoals foto’s, video’s, audiobestanden, locatiegegevens, e-mails, sms’jes, contacten of het ID-nummer van je apparaat. En voordat we het goed en wel in de gaten hebben, geven we onze gegevens af. 'Je gegevens zijn als het ware het betaalmiddel', zegt Hugo Jonker. 'Veel apps zijn daarom gratis of bijna gratis. Je betaalt niet in euro’s, maar met je gegevens. Daar is niks illegaals aan. Maar we moeten wel beseffen dat onze gegevens kunnen worden gebruikt voor heel andere doelen dan het laten werken van je app. Geef je bijvoorbeeld het ID-nummer van je smartphone af, dan kan men precies zien wat je zoal uitspookt op internet. De app-aanbieders laten wel zien welke gegevens ze van je willen hebben, maar ze vertellen meestal niet wat ze er mee doen.'

Profiel

De aanbieders van een app kunnen bijvoorbeeld geld willen verdienen met het verzamelen van je persoonlijke gegevens. Jonker: 'Via de app laten zij bijvoorbeeld ook andere bedrijven meekijken naar jouw gegevens. Denk aan marketing- en advertentiebedrijven. Deze krijgen niet zelden direct toegang tot de gegevens die op je smartphone of tablet staan. Zonder tussenkomst van de app-aanbieder overigens. Uit jouw gegevens kunnen ze vervolgens heel veel zaken afleiden. Wat je internetgedrag is. Waar je woont. Waar je bent op een bepaald moment van de dag. Wie je contacten zijn. En ga zo maar door. Uiteindelijk kan een bedrijf door al deze gegevens te combineren veel te weten komen over jou en je gedrag, motieven, beslissingen, et cetera. En zo een bijna compleet profiel van je aanmaken. Dit lijkt me niet echt wenselijk.'

Bewuster

Meestal merk je zelf niet dat jouw gegevens worden bekeken en gebruikt door een ander. En daar schuilt nou precies het gevaar, meent Jonker. 'Je denkt waarschijnlijk ‘och, het kan toch geen kwaad, ik merk er immers niks van’. Maar het lijkt me verstandig om hier veel bewuster mee om te gaan. Vraag je bijvoorbeeld af of de gevraagde gegevens wel relevant zijn voor het laten werken van de app die je wilt installeren. In veel gevallen zal je zien dat dit niet het geval is. En sta er ook bij stil met wie jouw gegevens gedeeld zouden kunnen worden en of je daar wel zo blij mee bent. Je kunt zelfs beginnen met je af te vragen of je een bepaalde app nu wel echt nodig hebt. Ik moet eerlijk bekennen dat een groot deel van de apps die op mijn mobiele telefoon staan ongebruikt blijven. Waarschijnlijk heb ik ze ooit in een opwelling geïnstalleerd, terwijl ik er niks mee doe. Wat we nodig hebben is een stukje zelfreflectie. Veel gegevens hoef je niet te delen. Je kunt ze uitschakelen, of ervoor kiezen een bepaalde app helemaal niet te installeren.'

Heerlen, januari 2018