Kabinetten, galerijen en musea

Kabinetten, galerijen en musea behandelt de gevarieerde geschiedenis van het verzamelen en tentoonstellen van circa 1500 tot heden vanuit een Europees persepctief. Aan de hand van een aantal casussendeels tot de nationale, deels tot de internationale geschiedenis behorende, maak je kennis met verschillende soorten collecties, en de objecten die zich daarin bevinden. De cursus beoogt geen compleet historisch overzicht te geven van de soorten collecties die in de loop van de geschiedenis zijn gevormd, maar is een afspiegeling van
de motieven die vorsten, overheden en particulieren ertoe brachten verzamelingen aan te leggen en de functies die deze collecties, uitgegroeid tot kabinetten, galerijen en musea, werden geacht te vervullen. Omdat die functies afgelezen kunnen worden uit de wijzen waarop collecties worden geordend en gepresenteerd, loopt de tentoonstellingsgeschiedenis als een rode draad door de cursus. Nauw hiermee verbonden is het proces van geleidelijke openbaarmaking van collecties, dat doorheen de geschiedenis getraceerd kan worden en waarin het publiek een steeds grotere rol krijgt toebedeeld.

In negen leereenheden worden aan de hand van representatieve casussen de opvattingen over, en de praktijk van het verzamelen en tentoonstellen onderzocht in samenhang met ontwikkelingen in het denken over kunst en cultuur in het algemeen. Zo wordt de geschiedenis van het verzamelen opgevat als een aspect van de wetenschapsgeschiedenis.
Met gebruik van een handboek (Bergvelt, Meijers en Rijnders 2013), en diverse aanvullende artikelen, worden verschillende tijdvakken behandeld. Na een uitgebreide inleiding op de geschiedenis van het verzamelen en tentoonstellen, wordt aandacht besteed aan het tijdperk van de ‘encyclopedische verzameling’, het type collectie dat een breed scala aan objectenomvatte met het doel ‘de totale kennis van de wereld’ te representeren. In de daarop volgende leereenheden wordt de ontwikkeling van het ‘gespecialiseerde museum’ in de afgelopen drie eeuwen behandeld, in het bijzonder: het natuurhistorisch museum , het etnografisch museum en het kunstmuseum. Een laatste leereenheid belicht onder de titel ‘musea wereldwijd’ de meest actuele ontwikkelingen en discussies op het gebied van verzamelen en tentoonstellen. De cursus wordt afgesloten met een digitaal groepstentamen bestaande uit open vragen.

Leerdoelen
De algemene leerdoelen zijn enerzijds gericht op het verwerven van een zowel breed als diepgaand overzicht van de geschiedenis van het verzamelen, en anderzijds op het aanleren van vaardigheden.

Na afronden van de cursus:
- heb je kennis van en inzicht in het verzamelen van objecten als een historisch fenomeen in de westerse cultuur, in
het bijzonder inzake de motieven van verzamelaars en inzake de samenhang van bepaalde vormen van verzamelen
en bepaalde wijzen van ordenen en presenteren van verzamelingen met andere cultuurhistorische en
wetenschapshistorische ontwikkelingen,
- ben je in staat actuele tendensen op het terrein van het museale verzamelen en presenteren van kunst in een
historisch perspectief te plaatsen en daarop kritisch te reflecteren,
- kan je de opgedane kennis en het daaruit voortvloeiende inzicht toepassen in de analyse van tekstuele bronnen en
museale presentaties.