Diversiteit en inclusie in de kunsten

Deze cursus bestaat uit een serie interdisciplinaire capita selecta waarin actuele vraagstukken rondom diversiteit en inclusie worden belicht vanuit een cultuurwetenschappelijk perspectief. Er wordt vanuit verschillende artistieke discoursen en praktijken gereflecteerd op de veranderende samenleving, waarbij processen van democratisering, canonisering en beeldvorming worden ontleed. Tevens wordt onderzocht hoe culturele producten als film, beeldende kunst, literatuur of theater al dan niet kunnen bijdragen aan een positieve beeldvorming omtrent diversiteit en inclusie.

Beeldende kunst en literatuur, maar ook film en theater lijken steeds meer de aangewezen plek om vanuit een meerduidig of gelaagd perspectief een blik te werpen op sociale vraagstukken en maatschappelijke debatten. In verschillende vormen van hedendaagse kunst wordt dan ook veelvuldig gereflecteerd op de thematiek van diversiteit en inclusie. Kunstenaars maken gebruik van hybride vormen van expressie en representatie waarmee aspecten van diversiteit en inclusie worden onderzocht en ze representeren de positie van ‘de ander’. Sommigen van hen doen dat op een reflectieve of verbeeldende wijze en stimuleren identificatie met de ander, zoals Alice Walker of Marieke Heitman. Anderen spelen meer actief een rol in het debat en confronteren het publiek onder de noemer van sociale sculptuur of activisme, zoals Taring Padi of Pussy Riot. Al deze vormen kunnen worden gezien als kunstactivisme waarmee geïntervenieerd wordt in het maatschappelijk debat om verandering tot stand te brengen.

Artistieke strategieën als appropriatie en adaptatie (toe-eigening en bewerking), maar ook verschillende vormen van representatie en vertaling, die door kunstenaars worden ingezet, maken dat er steeds op andere manieren naar situaties kan worden gekeken waardoor betekenis verandert. Daarbij staan een aantal begrippen die in cursussen 1 en 2 van het focusprogramma Diversiteit en inclusie al aan de orde zijn gekomen centraal, zoals ‘otherness’ (het anderszijn), ‘intersectionaliteit’ (kruispuntdenken), ‘hybriditeit’ (artistieke/ literaire processen waarin de vermenging van twee of meer van elkaar verschillende culturen vermengen tot nieuwe vormen), en ‘culturele dekolonisatie’ (het veranderingsproces van een maatschappij waarbij (westerse) koloniale denkpatronen over geschiedenis, wetenschap en cultuur worden teruggedrongen). Deze begrippen verwijzen naar specifieke theoretische concepten, maar kunnen ook worden ingezet als methode voor kritische analyse.

Deze cursus maakt deel uit van het Focusprogramma Diversiteit en inclusie.

Leerdoelen
Algemeen (Dublin-descriptoren)
Na het afronden van deze cursus kan je:
• kennis en inzicht op dusdanige wijze toepassen dat dit een professionele benadering van werk of beroep laat zien, en beschik je over competenties voor het opstellen en verdiepen van argumentaties en voor het oplossen van problemen op het vakgebied.
• relevante gegevens verzamelen en interpreteren (meestal op het vakgebied) met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van relevante sociaal-maatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten.
• informatie, ideeën en oplossingen overbrengen op een publiek bestaande uit specialisten of niet-specialisten.

Specifiek
Na het afronden van deze cursus kan je:
• artistieke strategieën m.b.t. representatie van diversiteit en inclusie onderscheiden en kritisch beoordelen,
• vanuit een historisch perspectief de relatie leggen tussen actuele maatschappelijke debatten en methoden en strategieën van (activistische) kunstgroeperingen die hierop reflecteren,
• in schriftelijke en mondelinge uitingen bewustzijn tonen van bepaalde culturele denkbeelden en ‘framing’ door beeldvorming of subtekst, het verschil aantonen tussen vrijheid van meningsuiting, provocatie en belediging of discriminatie,
• een inclusiever taalgebruik hanteren,
• creatief gebruikmaken van de inzichten uit de bestudeerde leerstof en hier in schriftelijke en mondelinge presentatie verslag van doen.