Wendbare wetgeving en wetsuitvoering in de digitale rechtsstaat
-
Rechtswetenschappen
-
Contractonderwijs
-
Start september/oktober 2025
-
30 studie uren
-
€ 2.250,- (eenmalig)
-
In samenwerking met Universiteit Leiden
-
Hybride: face 2 face en online
Maak wetgeving uitvoerbaar. Voor mensen. Voor organisaties.
Voor de rechtsstaat.
In dit programma leer je waarom wetten vaak ingewikkeld zijn en maak je kennis met methoden om de regels te analyseren, structureren en vertalen naar de praktijk. Samen met juristen, ICT-specialisten en beleidsadviseurs werk je aan een concrete opdracht, met een gedeelde aanpak en taal. Zo bouw je aan wetgeving die doet wat ze belooft.
Voor wie is dit programma bedoeld?
Voor professionals die werken aan wetgeving, beleid en uitvoering – en die willen dat wetten in de praktijk écht werken.
Denk aan:
• Wetgevings- en uitvoeringsjuristen
• informatie- of businessanalisten
• (beleids)adviseurs bij ministeries of adviesbureaus
• ICT-ontwikkelaars en - architecten
• uitvoeringsmedewerkers bij uitvoeringsinstanties
Ben jij degene die de vertaling van wet naar digitale uitvoering moet maken — zonder dat iemand precies uitlegt hóé? Dan geeft dit programma je precies het houvast dat je zoekt, met een solide basis in methoden en samenwerkingsvormen. Zo leer je als jurist begrijpen wat nodig is in de uitvoering en als uitvoerder wat essentieel is in wetgeving. Samen ontdekken jullie hoe je beide werelden effectief met elkaar verbindt.
Waarom dit programma?
Dit programma helpt je om die kloof te dichten. Je leert wetgeving analyseren ten behoeve van de vertaling naar logische, transparante en uitvoerbare oplossingen. Voor beleid dat werkt, systemen die kloppen en besluiten die uitlegbaar zijn.
Want fouten in wetstoepassing raken mensen — mensen die vastlopen, tussen wal en schip raken of niet krijgen waar ze recht op hebben.
Wat levert het op?
• Inzicht in de ‘juridische grammatica’ van wetgeving
• Kennis van methoden om wetgeving gestructureerd te analyseren – en hoe je deze in de praktijk kunt toepassen.
• Vaardigheden om effectief samen te werken met andere disciplines
• Reflectie op je rol in de digitale rechtsstaat
• Een netwerk van gelijkgestemden die werken aan dezelfde opgave: rechtmatige en rechtvaardige wetsuitvoering
Na afronding ontvang je een certificaat .
Wat ga je leren?
Je oefent met
• het ontleden van wetsartikelen met de juridische grammatica
• het toepassen van methoden voor gestructureerde analyse van wetgeving
• het verbinden van juridische, technische en beleidsmatige perspectieven
Hoe is het programma opgebouwd?
Bijeenkomst 1 – fysiek
• De impact van digitalisering op wetgeving en de rechtsstaat
• Inzicht in opbouw van wetgeving en in methoden voor gestructureerde analyse
• Toelichting op de huiswerkopdracht
Bijeenkomsten 2 & 3 – online
• Werkbijeenkomsten waarin je gezamenlijk aan de huiswerkopdracht werkt
• Ruimte voor vragen aan de docenten
Bijeenkomst 4 – fysiek
• Presentatie en bespreking van de huiswerkopdrachten
• Reflectie op de politiek-bestuurlijke context van digitalisering en de rechtsstaat en de rol van wendbare wetsuitvoering daarin
• Paneldiscussie met externe sprekers en docenten
Begeleiding
Wendbare wetgeving en wetsuitvoering is een praktijkgericht programma met een stevige academische basis. In korte tijd leer je wat inrichting van digitale uitvoering van wetgeving complex maakt, en hoe je wetgeving gestructureerd analyseert en vertaalt naar de uitvoering.
De opleiding bestaat uit een aantal bijeenkomsten en zelfstudie. Je werkt in duo’s of kleine groepen aan een huiswerkopdracht. Deelnemers brengen verschillende achtergronden mee - juridisch, technisch en beleidsmatig - wat het leerproces verdiept. Je leert elkaars taal spreken én scherpt je eigen rol aan.
De werkwijze is interactief: korte inleidingen worden afgewisseld met opdrachten, uitwisseling en reflectie. Er is volop ruimte voor praktijkvragen en toepassing binnen je eigen organisatie.
Denk mee en deel je kennis in de community
Digitalisering zet rechtsstatelijke principes onder druk, maar biedt ook kansen voor beter bestuur en toegankelijker recht. In de community Digitalisering en Rechtsstaat onderzoek je met professionals hoe recht en technologie samen kunnen meegroeien. Kernthema’s hierbij zijn: het reguleren van digitalisering en het verantwoord toepassen van recht in digitale systemen. Via onderzoek, kennisdeling, blogs, interviews en bijeenkomsten bouwen deelnemers samen aan een toekomstbestendige rechtsstaat. Iedereen met interesse is welkom om mee te denken en bij te dragen.
Wil je op de hoogte blijven? Je kennis delen of actief bijdragen aan de community? Geef je interesse door of meld je aan op LinkedIn.
Wie zijn de docenten en sprekers?
Het programma wordt geleid door docenten van diverse universiteiten en experts uit de praktijk. Aan de basis ligt Legal Technologies: de brug tussen recht en tech, de verbinding tussen beleid en uitvoering.
 | Mariette Lokin studeerde Nederlandse recht (civiel recht) aan de Rijkuniversiteit Leiden en vervulde functies op het gebied van wetgeving en wetgevingsbeleid bij de Ministeries van LNV, Justitie en V&W. In 2018 verdedigde zij haar proefschrift Wendbaar wetgeven, de wetgever als systeembeheerder. Daarvoor onderzocht zij hoe de wetgever zijn product en proces zo kan inrichten dat wetgeving vertaalbaar wordt naar traceerbare en uitlegbare algoritmen. Haar werk bij de Belastingdienst was daarvoor een inspiratiebron. Mariette is bijzonder hoogleraar Wetgeven in de digitale rechtsstaat aan de Open Universiteit en werkt daarnaast als adviseur bij Hooghiemstra & Partners.
|
| Vincent van Dijk is zelfstandig adviseur in juridische analyse, regelbeheer en regeluitvoering. Hij werkt op strategisch en operationeel niveau, vooral binnen de publieke sector. Met een juridische achtergrond en meer dan 25 jaar ervaring in regelgedreven IT-projecten slaat hij de brug tussen het juridisch en het uitvoerend domein – twee werelden die moeten samenwerken in plaats van los van elkaar te opereren. Hij beschikt over brede kennis van methoden, standaarden en software om de route van wet naar werking gestructureerd te maken. Vincent is bestuurslid van het Business Rules Platform Nederland en mede-initiatiefnemer van het Gemeenschappelijk Raamwerk voor Interdisciplinaire Professionals. | |
 | Reijer Passchier is als Hoogleraar Digitalisering en de democratische rechtsstaat verbonden aan de Open Universiteit en als Universitair Docent Staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden. Daarnaast is hij directeur van het voor professionals, een samenwerking van de Universiteit Leiden en de Open Universiteit. Hij onderzoekt de consequenties van digitalisering voor het functioneren van onze constitutie. . In 2021 verscheen zijn prijswinnende boek Artificiële intelligentie en de rechtsstaat en in 2024 publiceerde hij De vloek van Big Tech.
|
Sprekers
 | Ronald Damhof is Chief Data Officer en voorzitter van de CDO Raad van het Ministerie van Justitie en Veiligheid, waarin o.a. Politie, OM en de Rechtspraak zitting hebben. Gezamenlijk staan zij aan de lat om het gegevensbeleid te professionaliseren en zo rechtmatig en rechtvaardig gebruik van gegevens in de hele domein van Justitie en Veiligheid te verzekeren.  |
 | Kees Verhoeven is Tech-expert, eigenaar van Bureau Digitale Zaken en voormalig Tweede Kamerlid voor D66 (2010-2021). Hij zette digitale technologie op de politieke agenda en was tweemaal IT-politicus van het jaar. Als ondernemer adviseert hij overheden, branches en bedrijven over de digitale transformatie. Het het slaan van bruggen tussen verschillende belevingswerelden is een van zijn belangrijkste drijfveren. |
Aanmelden
Voor de editie van april/mei 2026 kun je je aanmelden tot 15 maart 2026. Gebruik hiervoor de knop aan de rechterkant. Lees voordat je je inschrijft eerst onze inschrijfvoorwaarden.
Bijeenkomsten per editie
• Woensdag 15 april 2026, 10.00 – 17.00 uur (fysiek)
• Woensdag 22 april 2026, 13.30 – 17.00 uur (online)
• Woensdag 29 april 2026, 13.30 – 17.00 uur (online)
• Woensdag 6 mei 2026, 10.00 – 17.00 uur (fysiek)
• Donderdag 5 november 2026, 10.00 – 17.00 uur (fysiek)
• Donderdag 12 november 2026, 13.30 – 17.00 uur (online)
• Donderdag 19 november 2026, 13.30 – 17.00 uur (online)
• Donderdag 26 november 2026, 10.00 – 17.00 uur (fysiek)
Studiebelasting
Circa 30 uur, inclusief bijeenkomsten, opdracht en zelfstudie
Locatie
De fysieke bijeenkomsten vinden plaats in Creative Valley in Utrecht (direct naast Utrecht Centraal).
Certificering
Bij deelname aan alle bijeenkomsten ontvang je een certificaat. De cursus is geaccrediteerd met 24 POJ-punten voor overheidsjuristen.
Prijsinformatie
Aanbevolen literatuur (niet verplicht)
(januari 2021 | ISBN 978-94-629-0890-1)
• Wetsanalyse voor een werkbare uitvoering van wetgeving met ICT
(juni 2021 | ISBN 978-94-629-0937-3) - dit boek is open access beschikbaar.
Deze boeken zijn geen verplichte kost, maar worden wel sterk aanbevolen als achtergrond en verdieping bij de thema’s van het programma.
Deelnemers kunnen gebruikmaken van de reguliere opleidingsbudgetten binnen hun organisatie. Informeer bij je werkgever of er mogelijkheden zijn voor vergoeding.