Evidence-based onderwijzen en leren

In deze cursus verdiep je je in de wetenschappelijke inzichten over effectief leren en onderwijzen, gebaseerd op Visible Learning: The Sequel van John Hattie. Onderwijspraktijken worden vaak beïnvloed door intuïtie, traditie en persoonlijke ervaringen, maar wat zegt onderzoek eigenlijk over wat écht werkt? Hattie’s werk biedt hierop een antwoord door middel van een meta-meta-analyse -een systematische synthese van duizenden studies- waardoor we een helder beeld krijgen van de onderwijsstrategieën die een sterke, geringe of zelfs negatieve invloed hebben op leren.
Een kernaspect van de cursus is het kritisch interpreteren van meta-analyses: hoe worden deze onderzoeken uitgevoerd, wat betekent een effectgrootte, hoe kunnen conclusies uit uit meta-analyses worden gewogen en welke factoren hebben daadwerkelijk invloed op leeruitkomsten? Door deze kennis ontwikkel je een kritisch perspectief op onderwijskundige interventies en strategieën.

De focus ligt op de factoren waar leerkrachten zelf invloed op hebben.
Thema’s die aan bod komen zijn onder andere:
• Effectieve instructiestrategieën (bijv. expliciete instructie, formatieve evaluatie, directe feedback)
• Leerstrategieën die aantoonbaar werken (bijv. gespreid oefenen, zelfregulatie)
• Didactische aanpakken die minder impact hebben dan vaak wordt gedacht (bijv. leerstijlen, multitasking)
• Praktijken die zelfs een negatieve invloed kunnen hebben (bijv. overdreven differentiatie zonder structuur)
Daarnaast wordt er kritisch gekeken naar de rol van digitale technologie in het onderwijs. Wanneer draagt technologie écht bij aan leren en wanneer is het vooral een afleiding?
Naast het analyseren van onderzoek ligt de nadruk op de vertaling naar de praktijk. Hoe kun je wetenschappelijke inzichten gebruiken om je onderwijs effectiever te maken? Welke keuzes maken écht verschil in de klas? Door het systematisch beoordelen en toepassen van onderwijskundig onderzoek, leer je hoe je weloverwogen beslissingen neemt, zodat je als leraar een zo groot mogelijke impact hebt op het leren van je leerlingen.
Deze cursus biedt niet alleen een stevige wetenschappelijke basis, maar stimuleert ook een onderzoekende en kritische houding ten opzichte van onderwijspraktijken. Je leert hoe je op de hoogte blijft van nieuwe ontwikkelingen en hoe je wetenschappelijke kennis kunt gebruiken om onderbouwde beslissingen te nemen. Zo bouw je aan een onderbouwde visie op effectief lesgeven en weet je hoe je jouw leerlingen optimaal kunt ondersteunen bij het leren.

Leerdoelen
1. Bewustzijn van effectieve leerstrategieën – Studenten kunnen onderscheid maken tussen wetenschappelijk onderbouwde leerstrategieën en onderwijsmythes, en begrijpen hun impact op leren kritisch evalueren.
2. Kennis van voorspellers van leerprestaties – Studenten kennen de belangrijkste positieve en negatieve voorspellers van leer prestaties en kunnen deze analyseren in relatie tot verschillende onderwijssituaties.
3. Kritische analyse van onderwijsinterventies – Studenten kunnen onderwijsinterventies kritisch beoordelen op basis van wetenschappelijk bewijs en kunnen onderbouwde keuzes maken over hun implementatie in de praktijk
4. Wetenschappelijke inzichten interpreteren – Studenten kunnen nieuw wetenschappelijk onderzoek op het gebied van leren en onderwijzen interpreteren en beoordelen op methodologische kwaliteit en relevantie.
5. Toepassen van evidence-informed principes – Studenten kunnen evidence-informed strategieën vertalen naar de praktijk en beredeneerde keuzes maken in hun onderwijsontwerp en didactiek.
6. Reflectie en continue ontwikkeling – Studenten ontwikkelen een kritische en onderzoekende houding ten opzichte van hun eigen (toekomstige) onderwijspraktijk en blijven op de hoogte van nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen of weten waar ze deze nieuwe wetenschappelijke inzichten kunnen vinden.