Rechtsgeschiedenis

De mededeling dat het recht niet uit de lucht komt vallen, mag je gerust als een cliché beschouwen. De zin ‘Het recht is een historisch verschijnsel’ klinkt heel anders, maar toch is de strekking hetzelfde. Beide zinnen leiden tot de conclusie dat het recht zich voortdurend ontwikkelt.

Dit betekent in de eerste plaats dat er tussen het moderne recht en dat van voorheen een onverbrekelijke band, een ononderbroken continuïteit of samenhang bestaat. Hieruit volgt dat alleen historisch onderzoek het recht van onze tijd kan doen begrijpen. Of, scherper gesteld: een wetenschappelijke beoefening van het recht veronderstelt een inzicht in de historische beoefening ervan. Op de tweede plaats leidt het onderkennen van recht als een historisch fenomeen onvermijdelijk tot de conclusie dat het recht verandert. Een bonte waaier van maatschappelijke factoren bepaalt de opkomst, verandering en ondergang van rechtsinstellingen. Economische, politieke, kerkelijke en ethische kwesties spelen daarin een rol. Het is de taak van de rechtshistoricus de historische samenhang tussen het recht en andere maatschappelijke verschijnselen zoveel mogelijk boven water te halen en daaruit de ontwikkeling van het recht te verklaren.

Leerdoelen
In de leerdoelen van deze cursus staat het Corpus iuris civilis centraal. Welke Romeinsrechtelijke rechtsbronnen zijn bijeengebracht in het Corpus iuris civilis? Op welke wijze functioneert deze compilatie in de middeleeuwen en moderne tijd in het juridische onderwijs en als secundair recht, het ius commune, en hoe verhoudt het Corpus iuris civilis zich in deze periode ten opzichte van andere rechtsbronnen? Op welke wijze heeft het wetenschappelijk onderzoek van juristen naar het Corpus iuris civilis bijgedragen aan de moderne codificaties in Frankrijk, Duitsland en Nederland?