Snel en spontaan juist handelen
Intuïtie is een vorm van begrijpen die snel en spontaan is. Zonder bewust na te denken heb je in een oogwenk een situatie beoordeeld, afwegingen gemaakt, een besluit genomen en gehandeld. Onderzoekers stellen dat leerkrachten veel baat kunnen hebben door het inzetten van hun intuïtie in klassituaties. Maar leerkrachten worden nauwelijks gestimuleerd om te luisteren naar hun intuïtie. En er is nog maar weinig onderzoek naar het effect ervan. Het promotieonderzoek van Gerbert Sipman onder begeleiding van Rob Martens, Jürg Thölke en Susan McKenney brengt daar verandering in.
Training gericht op intuïtie
Sipman en zijn collega’s ontwikkelden een beroepstraining gericht op het ontwikkelen van intuïtie en onderzochten de effecten van die training op 'pedagogische tact'. Ze onderscheiden bij pedagogische tact vier fases: balanced awareness, information processing, immediate pedagogical actions, and classroom outcomes. De training richt zich met name op de eerste twee fases. De veronderstelling is dat hoe beter die eerste twee fases verlopen, hoe beter de resultaten in de laatste twee fases zullen zijn. De training bestaat uit een combinatie van enerzijds meditatie en 'belichaamde' oefeningen (bekend vanuit familie- en organisatieopstellingen), en anderzijds theorie over onder andere gedrag en sociale systemen. Acht groepen leerkrachten uit alle onderwijsniveaus doorliepen de training. De effecten werden gemeten door middel van vragenlijsten en interviews met deelnemers en een collega van de deelnemers.
Positieve effecten op handelen in de klas én elders
De meditatie- en belichaamde oefeningen hielpen leerkrachten om zich meer bewust te worden van intuïtie. Ze hebben geleerd om meer 'in het moment' te zijn en nemen daardoor de signalen die hun intuïtie doorgeeft beter waar. Door bewuster gebruik te maken van die signalen, slaagden ze erin het klimaat in de klas te verbeteren en waren ze beter in staat om tijdig, passend en met zelfvertrouwen te reageren op klassituaties. De deelnemers meldden ook dat de training hen hielp buiten de klassituaties. Sommigen kregen ook positieve reacties van collega’s en leidinggevenden over de verandering die ze doormaakten. Sipman concludeert dan ook dat oefeningen die de intuïtie versterken een positieve invloed hebben op de praktijk in de klas.
Het artikel 'Professional development focused on intuition can enhance teacher pedagogical tact' van Gerbert Sipman, RobMartens, JürgThölke en SusanMcKenneyd is verschenen in Teaching and Teacher Education.