Twee deelonderzoeken
Seinhorst deed twee onderzoeken om die vraag te beantwoorden. In de eerste plaats deed ze een literatuurstudie naar hoe je goed schrijfonderwijs geeft. In een tweede onderzoek stelde ze de vraag aan betrokkenen: leerkrachten, pabo-leerlingen, lerarenopleiders en experts op het gebied van schrijven. Opvallend is de grote overeenstemming tussen wat er uit de literatuur kwam en wat de stakeholders aangaven. Er was één opvallend verschil: in de literatuur wordt groot belang gehecht aan de inzet van technologie bij het schrijven. De mensen uit de praktijk die Seinhorst ondervroeg noemden dit aspect maar een enkele keer, en als het genoemd werd, werd het minder belangrijk gevonden.
Schrijfdidactiek
Wat leerlingen moeten leren is samen te vatten als 'schrijfstrategieën, genrekennis en zelfregulatie': ze moeten vaardig worden in het zelfregulerend inzetten van schrijfstrategieën en daarbij rekening houden met genrekenmerken. Hoe leer je dat aan? Het literatuuronderzoek van Seinhorst leidt tot 6 thema’s: 'procesbenadering', 'leren door te observeren', 'collaborative learning', 'feedback en beoordelen', 'technologie' en 'motivatie en vertrouwen'. In de procesbenadering staat het schrijfproces centraal en worden de schrijffasen (plannen, schrijven en evalueren) behandeld. Zo leert de leerling welke stappen hij moet zetten om tot een tekst te komen. Observerend leren houdt in dat leerlingen eerst kijken naar een model dat laat zien welk schrijfproces hij doorloopt. Bij collaborative learning werken ze samen en dit blijkt een positieve invloed te hebben op de kwaliteit van de tekst. De leerkracht voorziet de leerlingteksten van feedback en beoordeelt. Zo krijgen ze inzicht in wat zij al goed kunnen en wat zij aan hun tekst kunnen verbeteren. Om aan te sluiten bij de leefwereld van leerlingen is het volgens de literatuur waardevol om technologie in te zetten ter ondersteuning van het leren schrijven. De mensen uit de praktijk vonden dit aspect van het schrijfonderwijs minder belangrijk. Tot slot dient de leerkracht aandacht te besteden aan de motivatie en het vertrouwen in eigen kunnen van de leerlingen.
Belangrijk en haalbaar
Seinhorst vroeg de stakeholders of het volgens hen haalbaar was om die zaken in de lerarenopleiding aan te leren. Het antwoord daarop was voor alle thema’s positief. Kortom: alle partijen vinden het belangrijk om aandacht te besteden aan schrijfonderwijs op de pabo, alle partijen zijn het eens over welke vaardigheden leerkrachten moeten aanleren en alle partijen vinden ook dat het haalbaar is. Nu de daadwerkelijke implementatie in het curriculum nog.
De bevindingen van het onderzoek Seinhorst werden samen met resultaten van aanvullende analyses van de verzamelde data gepresenteerd tijdens de EARLI conferentie SIG Writing in Antwerpen. Deze vond plaats van 29 tot 31 augustus 2018 in Antwerpen.
Lees de masterscriptie*: Seinhorst, E. (2017). Aandacht voor Schrijfonderwijs. Hoe moet de Opleiding voor Leerkrachten Basisonderwijs in Schrijfonderwijs eruitzien? Een Group Concept Mapping Studie. Januari, 12, 2017, Heerlen, Nederland: Open Universiteit.
* Het document is niet meer beschikbaar.
