Collecties in context

In de cursus Collecties in context bestudeer je de opzet en rol van musea binnen de samenleving van vandaag en de ontwikkelingen die daarin plaatsvinden. Ook de ontwikkeling van het museum zelf wordt bestudeerd. Veel musea die we in Nederland en Vlaanderen kennen, hebben een lange geschiedenis die teruggaat tot ten minste de 19e eeuw. Ze zijn ontstaan onder geheel andere omstandigheden dan nu aan de orde zijn, en ze hebben zich steeds moeten aanpassen aan veranderende ideeën of eisen die veelal van buitenaf aan ze gesteld worden. De huidige definitie van een museum, zoals in 2022 geformuleerd door de International Council of Museums (ICOM), stelt dat een museum, nog voordat zijn taken onderzoeken, verzamelen, bewaren, interpreteren en tentoonstellen van (im)materieel erfgoed aan de orde komen, in dienst staat van de samenleving. Daarbij dient het toegankelijk en inclusief te zijn, alsmede ethisch en professioneel, en dient het diversiteit en duurzaamheid te bevorderen met participatie van gemeenschappen waarbij een verscheidenheid aan ervaringen wordt geboden.

De belangrijkste functie van het hedendaagse museum is dan ook de publieksfunctie. Musea onderwijzen, vermaken, reflecteren en wisselen kennis uit met hun publiek door middel van verschillende tentoonstellingen, lezingen en presentaties, rondleidingen, audiotours, podcasts, etc. Hoe verhouden dit soort publieksevents zich tot de over langere tijd samengestelde collecties van musea? En op basis van welke criteria werven musea nieuwe stukken voor hun collecties?

Aan de hand van een aantal musea voor moderne en hedendaagse kunst bestudeer je hoe musea hun rol in de samenleving vervullen. Daarbij zal er aandacht worden besteed aan de betreffende context van de collecties, en de relatie met ontwikkelingen in de samenleving waarop het museum expliciet reflecteert of een positie inneemt. Kunstmusea vertellen niet langer alleen het verhaal of de geschiedenis van de kunst, maar willen steeds meer een plek zijn waar gedebatteerd wordt over meer of minder urgente zaken die zich in de maatschappij afspelen, zoals kwesties van duurzaamheid, diversiteit en inclusie, migratieproblematiek, etc. In de cursus wordt door middel van casusonderzoek gereflecteerd op de actuele taken van musea voor moderne en hedendaagse kunst in onze omringende (westerse) samenleving.

Leerdoelen
Specifiek:
- inzicht verwerven in de verschillende motieven en strategieën betreffende de (historische) werking van het museale bedrijf,
- reflecteren en anticiperen op actuele maatschappelijke problematiek vanuit een museaal referentiekader,
- in staat zijn de specifieke rol van het museum van moderne en hedendaagse kunst in maatschappelijke context te analyseren en inzichten toe te passen op een zelfstandige positionering ten aanzien van zijn publieksbereik.

Algemeen:
- toepassen van kennis en inzicht: in staat zijn om kennis en inzicht en probleemoplossende vermogens toe te passen in nieuwe of onbekende omstandigheden binnen een bredere (of multidisciplinaire) context die gerelateerd is aan het vakgebied; om kennis te integreren en met complexe materie om te gaan,
- oordeelsvorming: in staat zijn om oordelen te formuleren op grond van onvolledige of beperkte informatie en daarbij rekening te houden met sociaal-maatschappelijke en ethische verantwoordelijkheden, die zijn verbonden aan het toepassen van de eigen kennis en oordelen,
- communicatie: in staat zijn om conclusies, alsmede de kennis, motieven en overwegingen die hieraan ten grondslag liggen, duidelijk en ondubbelzinnig over te brengen op een publiek van specialisten of niet-specialisten.