null Denken over cultuur

Denken over cultuur

  • Cultuurwetenschappen
  • CM0602
  • 5 EC
  • Vanaf € 384


Inhoud

Deze cultuurfilosofisch georiënteerde cursus legt een fundament voor de master Kunst- en cultuurwetenschappen door het exploreren van de volgende vragen:
1. Wat is cultuur – en dus het object van de cultuurwetenschappen? Het uitgangspunt van deze cursus is dat ‘cultuur’ principieel meerzinnig, veranderlijk en omstreden is. Daarom wordt ter beantwoording van deze vraag een selectie van substantiële cultuuropvattingen (Blok II) en verschillende indelingen (taxonomieën) daarvan (Blok I) geïntroduceerd.
- De in deze cursus besproken substantiële cultuuropvattingen: cultuur als artefact; als beschaving; als spel; als waardesysteem; als collectieve identiteit (bijvoorbeeld ‘Volk’); als bovenbouw; als ‘Kunst en Cultuur’ (Blok II),
- De in deze cursus besproken taxonomieën (assen) van cultuuropvattingen: normatieve vs. descriptieve; universalistische vs. pluralistische/ particularistische; statische vs. historiserende/ dynamische; brede vs. enge (introductie in Blok I, bespreking in Blok II).
De cultuuropvattingen en de taxonomieën ervan vormen samen met het ‘theoretisch kader’ van deze cursus.
2. Hoe bestuderen cultuurwetenschappers cultuur? Voor de beantwoording van deze vraag zal een selectie van cultuurwetenschappelijke methoden besproken worden, namelijk: analyse (narratief, visueel, conceptueel, tekst/discourse/interactioneel); interpretatie (hermeneutiek, semiotiek); kritiek (inclusief ecokritiek en ideologiekritiek) en deconstructie; genealogische benaderingen (Foucault en Nietzsche); historisch bronnenonderzoek; ideeëngeschiedenis; fenomenologie; psychoanalytische theorievorming; institutioneel/veld-onderzoek (Bourdieu); kwalitatieve empirische (sociaal-wetenschappelijke), etnografische onderzoeksmethodes; digital humanities (introductie in Blok I, bespreking in Blok II, besluit in panelgesprek in Blok III).
Dit vormt het ‘methodische’ kader van deze cursus.
3. Hoe werkt ‘cultuur’? Uitgangspunt van deze cursus is dat cultuur de inzet is van een aantal van de meest verhitte maatschappelijke debatten van onze tijd (Blok III).

Opbouw van de cursus
De cursus valt uiteen in drie blokken. Blok I en III beslaan elk 1 week; Blok II beslaat 7 weken.
Blok I. Inleiding: taxonomieën van cultuuropvattingen en methoden van cultuurwetenschappelijk onderzoek (week 1).
Blok II. Substantiële invullingen van ‘cultuur’ (week 2-8).
Blok III. Hedendaagse debatten over cultuur + methoden van cultuurwetenschappelijk onderzoek (week 9 of 9-10). In dit blok passen de studenten het theoretisch kader en methodische kader uit Blok I en Blok II toe op de analyse van een actueel maatschappelijk debat over cultuur en presenteren ze hun bevindingen in de vorm van een mondelinge presentatie (referaat of coreferaat) tijdens de slotbijeenkomst.
De studiestof bestaat hoofdzakelijk uit handboekteksten en enkele podcasts, met daarnaast enkele klassieke primaire teksten. Die primaire teksten zijn geselecteerd om hun canonieke status – hun gewicht en invloed op het denken over cultuur – en om hun inhoudelijke relevantie voor de verschillende cultuuropvattingen die centraal staan. Daarbij is er tevens voor gezorgd dat je kennismaakt met een diversiteit aan stijlen van denken: van gesloten systeembouw tot meer open en zoekende teksten die recht doen aan de ambiguïteit en inconsistentie van de geleefde ervaring, en van abstract tot essayistisch en literair. Daarmee breid je tevens je theoretische bagage uit: je kennis van en inzicht in het begrippenkader van invloedrijke denkers. De cursus is thematisch gestructureerd, maar daarbij is geprobeerd zoveel mogelijk recht te doen aan de chronologie.
De aangereikte ‘denkinstrumenten’ helpen je kritisch en beargumenteerd te leren reflecteren op culturele en cultuurwetenschappelijke aannames, verschijnselen en debatten.

Leerdoelen
Algemeen
- Mondelinge presentatievaardigheden.
Specifiek
- De student kan verschillende indelingen van cultuuropvattingen onderscheiden / benoemen/ beschrijven/ uitleggen.
- De student kan een aantal substantiële opvattingen van cultuur onderscheiden / benoemen/ beschrijven/ uitleggen en deze in een cultuurfilosofische context plaatsen.
- De student kan een aantal verschillende manieren (methoden, benaderingen, paradigma’s) waarop ‘cultuur’ bestudeerd wordt in de verschillende cultuurwetenschappen onderscheiden / benoemen/ beschrijven/ uitleggen.
- De student kan een aantal verschillende methoden in cultuurwetenschappelijke debatten herkennen.
- De student kan verschillende cultuuropvattingen toepassen in een analyse, interpretatie en evaluatie van concrete hedendaagse maatschappelijke debatten.

Aanmelden

Aanmelden is alleen mogelijk voor studenten die formeel zijn toegelaten tot de masteropleiding.

Toelichting aanmelden

Deze cursus start 10 februari 2025. We adviseren om uiterlijk zondag 26 januari 2025 hiervoor aan te melden zodat je tijdig het eventuele cursusmateriaal ontvangt, toegang hebt tot de leeromgeving en (indien van toepassing) ingedeeld kunt worden in een studiegroep. Bij aanmelding na 26 januari 2025 kunnen we dit niet garanderen. Aanmelden is mogelijk tot en met 9 februari 2025.


Begeleidingsvorm

Deze cursus heeft een vast startmoment. Kijk in het Jaarrooster wanneer de cursus van start gaat en wanneer de begeleiding is ingeroosterd.
Begeleidingsbijeenkomsten: één online, één fysieke bijeenkomst.

Begeleidingsbijeenkomsten


Bijeenkomsten studiecentrum Utrecht en online
Kwartiel 1 - begeleiders: mw.dr. M. Borren en mw.dr. F. Kok
1. wo 04-09-2024 / 14.00-17.00 uur / studiecentrum Utrecht
2. do 10-10-2024 / 19.00-21.00 uur / online / vragenuurtje
3. vr 01-011-2024 / 09.00-13.00 uur / online / presentatie

Kwartiel 2 - begeleiders: mw.dr. M. Borren en mw.dr. F. Kok
1. wo 19-02-2025 / 14.00-17.00 uur / studiecentrum Utrecht
2. wo 19-03-2025 / 19.00-21.00 uur / online / vragenuurtje
3. vr 11-04-2025 / 09.00-13.00 uur / online / presentatie

Tentamenvorm

Digitaal groepstentamen met open vragen.

Tentamendata

13-11-2024 14:00, 06-02-2025 19:00, 22-04-2025 19:00, 10-07-2025 19:00.

Tentamenhulpmiddelen

Het online woordenboek
Het online woordenboek t.b.v. ANS

Cursusmateriaal

Digitale reader en links naar podcasts.

Digitale leeromgeving

Als student kan je via de cursussite in de digitale leeromgeving naar de discussiegroepen gaan. Hier kan je met je medestudenten en begeleider informatie uitwisselen en discussiëren over de leerstof.