Biologische grondslagen: evolutionaire psychologie

Wat betekent Darwins evolutietheorie voor ons begrip van psyche en gedrag? Die vraag staat centraal in deze cursus. In tegenstelling tot andere cursussen in het curriculum, onderzoek je in deze cursus dus niet een specifiek kennisdomein binnen de psychologie, maar leer je vanuit een overkoepelend evolutionair perspectief menselijk gedrag te begrijpen. Het uitgangspunt daarbij is dat de mens, net als elke andere soort, een product is van de evolutie en vanuit zijn evolutionaire achtergrond begrepen kan worden.

Evolutionaire psychologie is een relatief jong vakgebied dat een alternatief en soms verrassend perspectief biedt op psychologische theorieën en onderzoeksresultaten. Het voornaamste doel van de cursus is dat je dit perspectief leert begrijpen en toepassen. De cursus is daartoe inhoudelijk breed opgezet, zodat je niet alleen de basisprincipes van de evolutietheorie leert hanteren, maar ook uiteenlopende voorbeelden krijgt van de toepassing van deze principes binnen de psychologie.

De cursus is onderverdeeld in een aantal thema’s die samen een introductie vormen op de psychologie vanuit evolutionair oogpunt. In het eerste thema worden de inhoud van de evolutietheorie, haar historische herkomst en de logica van haar redeneringen behandeld. Om de kracht en reikwijdte van de evolutietheorie te illustreren, wordt aandacht besteed aan fundamentele concepten uit de genetica, biologie en ethologie, die de basis vormen voor het begrijpen van evolutionaire processen.

Vervolgens wordt dieper ingegaan op de toepassingen van de evolutietheorie binnen moderne thema’s en domeinen van de psychologie. De cursus gaat bijvoorbeeld in op cognitieve en sociale ontwikkeling, de werking van cognitie en emotie, de rol van verwantschap, het ontstaan van samenlevingsvormen, en evolutionaire verklaringen voor sociaal gedrag en altruïsme. Ook wordt onderzocht in hoeverre de evolutietheorie een rol kan spelen bij het verklaren van sociale fenomenen zoals cultuur.

Aan de hand van het tekstboek worden de verschillende thema's onderzocht. Hierbij wordt niet alleen aandacht besteed aan de oorspronkelijke evolutietheorie en de implicaties daarvan voor het begrijpen van menselijk gedrag, maar ook aan belangrijke ontwikkelingen en controverses binnen het vakgebied, vanaf Darwins tijd tot nu. De online leeromgeving leidt je door het tekstboek en biedt ruimschoots gelegenheid om de nieuw opgedane kennis toe te passen.

Leerdoelen
Nadat je deze cursus hebt doorlopen:
- heb je kennis van en inzicht in de basisprincipes van de evolutietheorie en de meest gangbare gedragsverklaringen binnen de evolutionaire psychologie
- kun je het evolutionaire perspectief toepassen op uiteenlopende gedragsdomeinen, zoals sociaal gedrag, emotie, cognitie, cultuur en psychopathologie
- kun je de opgedane kennis effectief inzetten om een standpunt te betogen; dit vermogen toon je zowel in een schriftelijke argumentatieoefening als verbaal in debatvorm.