OU-student Alex van Leeuwen, verbonden aan het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, voerde voor zijn afstudeerscriptie een vragenlijstonderzoek uit onder 233 werkenden. Onder begeleiding van coauteurs Karen van Dam, hoogleraar A&O-psychologie, en universitair docent Joris van Ruysseveldt van de OU bekeek hij óf en hóe iemands kijk op werkdruk diens ervaring van werkdruk beïnvloedt. De onderzoekers combineerden daarbij verschillende theorieën over werk en werkdruk.

Individuele perceptie

Hun conclusie: je kunt werkdruk inderdaad niet vooraf bestempelen als óf uitdagend, óf belemmerend. Doorslaggevend is hoe de individuele werkende de werkdruk waarneemt. Bij de individuele perceptie van werkdruk is het persoonskenmerk 'doeloriëntatie' van belang: welk doel streeft iemand primair na in zijn werk? Een werknemer met een 'prestatievermijddoeloriëntatie' is er vooral op gericht niet incompetent bij anderen over te komen. Iemand met deze oriëntatie ervaart werkdruk eerder als belastend en rapporteert ook meer uitputting en minder bevlogenheid als gevolg van werkdruk.

Bevlogenheid

Voor degene met een 'leerdoeloriëntatie' echter is werk vooral een manier om iets te leren, bijvoorbeeld een competentie of een bepaalde taak. Deze personen nemen werkdruk eerder als een uitdaging waar. En met die positieve perceptie van werkdruk voelen ze ook meer bevlogenheid én minder uitputting. Dat laatste is interessant, omdat het afwijkt van ideeën van andere onderzoekers. Die stellen dat werkdruk óók altijd energie kost en daarmee op den duur uitputting veroorzaakt. Het huidige onderzoek liet wel zien dat de bevlogenheid afneemt naarmate de werkdruk toeneemt. De oorzaak daarvoor zou kunnen zijn dat het aspect 'leren' dan in de knel komt.

Welzijn werknemer

De onderzoekers doen de aanbeveling aan organisaties en leidinggevenden om in gesprek met individuele werknemers de optimale werkdruk voor het welzijn en de prestaties van de werknemer te bepalen. Vervolgonderzoek zou moeten uitwijzen of de effecten ook op langere termijn doorwerken.

Lees in Gedrag & Organisatie (nr. 32) het hele artikel.