Mini-colleges

Waarom denken we automatisch in hokjes?

Bij de geboorte van een kind is vaak het eerste wat we willen weten: is het een jongetje of een meisje? TikTokker Soraya Riem (@sorayariem.psd) voelt zich echter niet thuis in één van die twee hokjes. Ze identificeert zichzelf als non-binair. Mensen vinden dat soms lastig. Hoe komt dat? Psycholoog Mark Hommes legt uit waarom ons brein de neiging heeft om in hokjes te denken.

Kan je werkdag ook in vier uur?

Stel, je werkt acht uur per dag, vijf dagen in de week. Zou jij hetzelfde werk ook in vier uur per dag kunnen doen? Volgens verschillende productiviteitsgoeroes kan dat. En je zou ook nog een gelukkiger en productiever leven leiden. In een videocollege onderzoekt bijzonder hoogleraar Annet de Lange of dat inderdaad kan.

Kun je nog ongezien over straat?

Say cheese! Je ziet ze misschien niet altijd, maar er zijn in Nederland honderdduizenden camera's die je vastleggen. Onbespied over straat wandelen, kan bijna niet meer. De vraag is natuurlijk; mogen al die camera's jou wel filmen en is het erg als dat gebeurt? Anna Berlee, hoogleraar Gegevensbescherming en privacyrecht, geeft je een kijkje in de wereld van de camera's op straat.

Is onze democratie stuk?

Wij zijn een gaaf landje, volgens demissionair premier Mark Rutte, maar het kan natuurlijk beter. Universiteit van Nederland vroeg Reijer Passchier wat hij zou veranderen aan onze politiek en democratie. Passchier ziet een aantal mogelijke ingrepen. De meest radicale is misschien wel het verbieden van camera's in de Eerste én Tweede Kamer. In Finland is gebleken dat zo'n maatregel het debat ten goede komt. En dat is niet het enige dat anders kan.

Waar wonen de gelukkigste Nederlanders?

Is ruimte, rust en regelmaat nou goed voor een mens of wordt de gemiddelde Nederlander toch blijer van veel prikkels en terrasjes om de hoek? Geluksprofessor Martijn Burger neemt ons mee op gelukssafari door Nederland. Op jacht naar de plek waar de Nederlander het gelukkigst is.

Wat is slechter voor je: alcohol of drugs?

Influencer @UberQuin vroeg: wat is slechter, alcohol of drugs?
Gjalt-Jorn Peters legt alcohol, cocaïne, cannabis, XTC en koffie langs de meetlat en vertelt wat er met jou gebeurt als ze gebruikt.

Wonen we straks massaal op het water?

Alles wat op het land kan, zou ook drijvend kunnen. Dat stelt hoogleraar goederenrecht Pernille van der Plank in een videocollege van Universiteit van Nederland. Een stad op het water - het kan, maar het mag nog niet. Ze vertelt over de mogelijkheden, maar ook over de drempels.

Zo kun je het beste leren voor je eindexamens

Het is bizar. Leerlingen en studenten doen het dagelijks, maar ze krijgen er vaak geen les in. Leren leren is een kunst op zich. Maar hoe pak je dat het beste aan? Onderwijspsycholoog Gino Camp, bijzonder hoogleraar Effectief leren, legt in een korte video uit wat wel en geen effectieve leermethodes zijn.

Hoe voorkomen we overstromingen in de toekomst?

In de zomer van 2021 zorgde extreme regenval in Zuid-Limburg voor hevige overstromingen. Straten stonden blank en het water spoot uit de putdeksels. Milieuwetenschapper Angelique Lansu legt in een video van Universiteit van Nederland uit hoe een make-over van het landschap dit in de toekomst kan voorkomen.

Waarom begint een depressie in je darmen?

Wist je dat je door het eten van chocolade en kant-en-klaar-maaltijden 31% meer kans hebt op een depressie? Een ongezond dieet kan de balans tussen goede en slechte bacteriën in je darmen verstoren, waardoor je een tekort aan belangrijke stofjes zoals serotonine - ons gelukshormoon - kunt krijgen! Inge van der Wurff legt uit hoe je kunt zorgen dat er wel genoeg goede bacteriën in je darmen zitten.

De stad slibt dicht. Wat nu?!

De stad slibt dicht. We wonen, werken en ontspannen in de stad. En de bewoners willen alles binnen handbereik hebben, het liefst zo snel mogelijk. Is dat wel vol te houden? Wat zijn de oplossingen voor de problemen die ontstaan door alle busjes, flitsbezorgers en snelle ebikes? In deze aflevering van Voorkennis: drie wetenschappers over De Flitsstad. Een van hen is Karima Kourtit, stadseconoom, bij de Open Universiteit.

Hoe helpt Harry Potter je aan je droombaan?

Komt je carrière niet van de grond? Vind je geen baan goed of leuk genoeg? In dit college vertelt organisatiepsycholoog Inge Brokerhof (Open Universiteit) hoe het kijken van een film of het lezen van een boek je misschien kan helpen.

Maken spullen je gelukkig?

Ben jij zo'n shopaholic die blij wordt van met tassen vol nieuwe spullen, of die staat te juichen als de bezorger voor de deur staat met je nieuwe smartphone? Allemaal worden we blij van nieuwe spullen. Maar word je er ook echt gelukkig van? En wat moeten we nou, nu het leven door bijvoorbeeld inflatie en de energiecrisis duurder wordt en we misschien géén nieuwe dure spullen meer kunnen kopen? In dit videocollege legt levenslooppsycholoog Nele Jacobs uit wat er in onze hersenen gebeurt als we dingen kopen. SPOILER ALERT: het heeft met dopamine te maken, het geluksstofje dat ons lichaam aanmaakt als we ergens blij van worden.

Wat te doen aan het personeelstekort?

Overal is een schreeuwend tekort aan personeel. In de zomer van 2022 stonden er tegenover elke honderd werkzoekenden maar liefst 143 vacatures. Hoe gaan we dat personeelstekort oplossen? Jol Stoffers weet als hoogleraar Employability bij de Open Universiteit dat we het antwoord níet moeten zoeken in robots. Of in het halen van nieuwe arbeidsmigranten of het begeleiden van langdurig werklozen terug de arbeidsmarkt op. Waarom dat niet het ei van Columbus is, en wat er dan wél moet gebeuren legt hij uit in deze aflevering van de Werkplaats.

Hoe weet je of je buren geen drugsdealers zijn?

De onderwereld en de bovenwereld raken meer en meer met elkaar verstrengeld. Steeds vaker weten criminelen mensen uit de bovenwereld voor hun karretje te spannen. We noemen dit ook wel ondermijning. Wat dat precies is en hoe jij dit in jouw buurt kan herkennen, hoor je van criminoloog Emile Kolthoff in dit videocollege voor de Universiteit van Nederland.

Kleurentherapie: zin of onzin?

Volgens kleurentherapie kunnen verschillende kleuren effect hebben op je gezondheid: zo zou blauw licht goed zijn tegen spierpijn en helpt geel bij de stoelgang. Ook wordt gekleurd licht ingezet om contact te maken met mensen met een beperking. Maar werkt het ook echt? Cultuurwetenschapper Bregt Lameris (Open Universiteit) legt het uit.

Hoe ver mag je gaan als undercoveragent?

Vrienden worden met een moordenaar, of zaken doen met een drugsdealer. Het klinkt als een goede manier om dichtbij een crimineel te komen. Hoe ver mag je gaan als undercoveragent? In dit videocollege voor de Universiteit van Nederland geeft Sven Brinkhoff antwoord op deze vraag.

Waarom willen bedrijven ineens de wereld redden?

'Zonder kinderarbeid', 'Planet Proof', 'Eerlijke prijs'. Commerciële bedrijven willen je steeds vaker laten denken dat ze goed voor de wereld zijn. Moet je ze geloven? Econoom Karen Maas legt het uit in haar videocollege voor de Universiteit van Nederland.

Moeten we drugs legaliseren?

Wat zegt de wetenschap?

Vervuilde pillen, smerige drugslabs en steeds vaker voorkomend drugsgeweld: allemaal gevolgen van het verbod op drugsproductie en -verkoop. De roep om legalisering klinkt steeds vaker. Maar is dat daadwerkelijk een goed idee? Gedragswetenschapper Gjalt-Jorn Peters legt uit wat onze opties zijn in een minicollege van de Universiteit van Nederland.

Moeten dieren grondrechten krijgen?

Kun je je voorstellen dat je ouders je zomaar verkopen als ze je zat zijn? Of dat je in een kooi wordt gestopt als toeristische attractie? Als mens worden we gelukkig goed beschermd, maar dieren hebben geen grondrechten. Is dat terecht? Rechtsfilosoof Janneke Vink bespreekt die vraag in het nieuwe online college van Universiteit van Nederland.

Heeft jouw stad de X-factor?

Zoveel mensen, zoveel wensen. Dat geldt zeker voor steden, die alsmaar groter en populairder worden. Hoe kun je alle inwoners tevreden houden? Karima Kourtit over 'slimme steden' in een college voor Universiteit van Nederland.

Waarom wil iedereen graag dat jij normaal bent?

Vaak worden mensen buitengesloten door anderen. Daar zijn talloze redenen voor. Vaak komt het erop neer dat ze net iets anders zijn dan ‘normaal’. Waarom doen wij dit onze medemens aan? Hoogleraar Arjan Bos legt het uit in zijn videocollege voor Universiteit van Nederland. Hij vertelt Arjan Bos dat dit gedrag een diepgewortelde functie heeft. Maar hij legt ook uit hoe we dit stigma kunnen verslaan.

Is Nederland onveiliger geworden?

Wat zegt de wetenschap?

Minder Nederlanders worden slachtoffer van diefstal, inbraak en geweld. Ook voelen we ons steeds veiliger. Goed nieuws dus! Of lijkt dat maar zo? Hoogleraar strafrecht Sven Brinkhoff (Open Universiteit) dook in de onderwereld en vertelt hoe het zit.

Hoe kun je het beste leren?

Wat zegt de wetenschap?

Stamp jij urenlang woordjes in je hoofd? Of lees je een tekst honderd keer opnieuw? Er zijn talloze manieren om te leren, maar wat werkt nu het beste? Volgens Kim Dirkx zit het 'm vooral in het uitstellen van het vergeetproces. Maar hoe doe je dat? In deze video hoor je hoe je wetenschappelijk verantwoord studeert en ervoor zorgt dat informatie zo goed mogelijk opgeslagen ligt in je geheugen.

Waarom moet jouw oma actief worden op sociale media?

Hoe verzend je een berichtje via Whatsapp en hoe maak je een foto met je smartphone? Voor jongeren dagelijkse koek, maar voor ouderen vaak nog best wel lastig. Toch zou het heel goed zijn als ouderen die smartphone, tablet of computer er zo nu en dan bijpakken. Waarom? Dat legt dr. Marianne Simons, universitair docent psychologie, uit in het videocollege dat ze gaf bij Universiteit van Nederland.

Hoe kun je jouw seksleven verbeteren?

Seksuele disfuncties, klassieke sekstherapie, therapie op afstand (bijvoorbeeld via beeldbellen)… Dat zijn de onderwerpen die aan bod komen in het videocollege dat emeritus-hoogleraar Jacques van Lankveld, hoogleraar klinische psychologie, onlangs heeft gegeven bij de Universiteit van Nederland.

Waarom onderhandelt Nederland met grote criminelen?

Mag een huurmoordenaar vrijuit gaan als hij zijn opdrachtgevers erbij lapt? Sven Brinkhoff, universitair docent strafrecht bij de Open Universiteit, legt uit hoe het Nederlandse strafrecht omtrent kroongetuigen in elkaar zit en welke bezwaren hieraan kleven. Dat doet hij aan de hand van een echte zaak. Hij heeft dit college gegeven bij de Universiteit van Nederland.

Kun je jouw depressie wegdansen?

Bij psychische problemen wordt vaak therapie aangeboden in de vorm van praatsessies. Maar wat als je geen prater bent? Susan van Hooren, onderzoeker bij de Open Universiteit vertelt in haar videocollege bij Universiteit van Nederland hoe beweging, dans en muziek je gevoelens kunnen beïnvloeden en hoe hiermee een groeiende groep mensen geholpen kan worden.

Waarom zou je nog iets leren als je het ook kunt opzoeken op Google?

'Hé Google, wat is de wortel van negen?' of 'Hé Siri, hoe vraag je de weg in het Spaans?'. Het internet heeft vrijwel overal een antwoord op. Je kunt je dan ook afvragen waarom je nog iets uit je hoofd zou moeten leren. Tim Surma, onderzoeker bij de Open Universiteit, legt in een college bij de Universiteit van Nederland uit wat het belang van leren is en waarom we op de basisschool nog steeds massaal de tafel van drie opdreunen.

<

Waarom zijn zwangere vrouwen soms zo verstrooid?

Je telefoon terugvinden in de koelkast of geen idee hebben waar je nu ook alweer voor naar de supermarkt bent gekomen? Het zijn typische kenmerken van de zwangerschap. Maar waar wordt deze onhandigheid toch door veroorzaakt? Prof. dr. Renate de Groot vond een opvallende daling van het vetzuur omega-3 bij zwangere vrouwen. Waarom deze daling tot verstrooidheid leidt bij zwangere vrouwen, hoor je in dit college!

Hoe gebruikten hippies drugs om in opstand te komen?

De jaren 60 waren tijden van een groeiende welvaart, maar tegelijkertijd ook de periode van opstand en protest. De jeugd kwam massaal in verzet tegen de gevestigde orde. Ze wilden meer vrijheid en hun eigen keuzes maken. Hoe drugs hierbij een belangrijke rol speelde, hoor je in dit college van prof. dr. Gemma Blok.

Hoe leidt ons koloniaal verleden tot hedendaags verzet?

Het koloniale verleden van Nederland zien we tot op de dag van vandaag terug in discussies. Waarom is het zo moeilijk om kritisch te reflecteren op het eigen verleden en hoe zien we dat terug rondom thema’s als de Gouden Koets en tegenstrijdige straatnamen? Caroline Drieënhuizen neemt ons in dit college terug in de tijd.

Waarom word jij steeds meer je Instagramprofiel?

Hoe vaak neem jij je selfie opnieuw voordat je deze op Instagram post? Onze identiteit wordt steeds meer beïnvloed door zaken uit de virtuele wereld, dus hoe lang nog voordat jij je Instagramprofiel bent? Dr. Femke Kok neemt je mee in dit filosofische vraagstuk.

Hoe kan een kolenmijn jouw huis duurzaam verwarmen?

Steden worden nog altijd op gas verwarmd maar we weten allemaal: dat raakt een keer op en ondertussen blijven er in Groningen huizen instorten. Kan dat niet anders? Ja, vindt Wilfried Ivens. Laten we eens met een andere blik naar de stad kijken en naar minder voor de hand liggende oplossingen zoeken!

Waarom werkt bangmakerij niet ontmoedigend als het gaat om drugs?

Drugs gebruiken is niet per se goed is voor de gezondheid, dat weten we allemaal. Maar we weten óók allemaal dat dit geen reden is om het dan helemaal niet te doen. Integendeel. Hoe zorg je dan voor de juiste aanpak om gebruikers op de risico's te wijzen, zonder met een belerend vingertje te zwaaien? Gjalt-Jorn Peters weet hoe het zit.

Hoe maak je jezelf gelukkig?

Gelukkig zijn willen we allemaal, maar wist je dat geluk ook bijdraagt aan succes? Hoe dat komt hoor je in het college van prof. dr. Nele Jacobs.

Waarom komt de bitcoin uit je stopcontact?

Leuk hoor, al die nieuwe geldsystemen zoals bitcoin en ethereum, maar waar komen die nou precies vandaan? Staat er ergens een geldpers te loeien die dit allemaal uitspuwt? In dit college neemt Harald Vranken je mee in de wereld van ‘mining’ – de geldpers van nu – en vertelt hij je waarom dit in de woestijn van Mongolië gebeurt.

Hoe is het om een vrouw te zijn, terwijl je je een man voelt?

Ben je een man of een vrouw? Geen gekke vraag toch? Het is de basis waarop mensen zijn ingedeeld in onze maatschappij. Maar wat als je je niet thuisvoelt in jouw hokje man/vrouw? Tegenwoordig zijn er mogelijkheden om van geslacht te veranderen, maar dat vergt veel moed. Psycholoog Mark Hommes (Open Universiteit) doet onderzoek naar waar transgenders tegenaan lopen en hoe de omgeving hier het beste mee om kan gaan.

Hoe kan een dier jouw dokter zijn?

Een kat doet mee in de behandelkamer van de psycholoog, een bezoekhond komt langs in het verpleeghuis, een paard helpt je persoonlijke coach. Kunnen dieren daadwerkelijk een bijdrage leveren aan het welzijn van mensen, en moeten we dat eigenlijk wel willen? Dr. Theo Verheggen scheidt de zin van de onzin en vertelt ons hoe dieren echt een goede rol kunnen spelen in therapie.

Hoe voorkom je een ramp met een kerncentrale, raket of waterkering?

Om een kerncentrale te beveiligen heb je méér nodig dan een stevig hek met veel prikkeldraad. Aan de hand van wiskundige formules loodst prof. dr. Marko van Eekelen je door de digitale wereld áchter het hekwerk.

Waarom is het zo moeilijk om beslissingen over je toekomst te maken?

Weet jij nog wat je vroeger wilde worden? En nu dan? Beslissingen nemen over je toekomst is verschrikkelijk lastig. Prof. dr. Marinka Kuijpers (OU) vertelt je in dit college hoe dat komt, maar geeft je ook de nodige tips om er beter in te worden.

Wat moet je de dag voor je tentamen doen behalve leren?

Neuropsycholoog Jérôme Gijselaers (OU) neemt in dit college je agenda over en vertelt je tot op het uur nauwkeurig wat je het beste kunt doen op de dag vóór je tentamen. En nee, dat is niet alleen ‘goed leren’. Sterker nog: het heeft vooral te maken met veel hardlopen en weinig koffie drinken.

Waarom kun jij je gele markeerstift beter weggooien als je écht iets wil leren?

Ken je ze? Die samenvattingen die met roze, gele én oranje markers zijn bewerkt en waarin je in een oogopslag ziet wat nou écht belangrijk is? Nou, zo effectief is dat dus niet. Volgens psycholoog Gino Camp (OU) ga je er namelijk niet beter van leren. Wat je dan wel moet doen hoor je gelukkig ook!

Kun je nou beter wel of niet multitasken?

Vrouwen kunnen goed multitasken en mannen moeten zich vooral op één taak tegelijkertijd richten. Prof. dr. Paul A. Kirschner (OU) maakt voor eens en voor altijd korte metten met dit cliché en toont in dit college aan dat multitasken allesbehalve effectief is.