De koloniale ervaring vanuit letterkundig en cultuurhistorisch perspectief

Een leven in een koloniale samenleving was voor veel mensen een ingrijpende gebeurtenis. Alom bekend zijn natuurlijk de autobiografische romans van schrijvers als Hella Haasse en Louis Couperus over hun leven in een kolonie, maar ook zij die gekoloniseerd waren, voelden de behoefte om hun persoonlijke verhaal, hun ervaring, vast te leggen. Zo hebben een groot aantal mensen hun ervaringen in de kolonie opgetekend in romans, verhalen, foto albums, reisverhalen, films, 'oral history' of autobiografieën.
Halverwege de jaren vijftig van de twintigste eeuw werd de term 'egodocumenten' voor deze getuigenissen geïntroduceerd. Deze getuigenissen waren veelal geschreven documenten, hoewel wij in de cursus ons niet zullen beperken tot enkel dat type bron. Wij zien ook foto's, films, objecten en mondelinge overleveringen als egodocumenten.
Deze bronnen over een leven in de kolonie reflecteren de persoonlijke ervaring zoals die in een specifiek sociaal-cultureel klimaat geconstrueerd en verbeeld werd. Deze ervaring hing sterk samen met en werd beïnvloed door kwesties als macht, geweld, ras, etniciteit en identiteit. In deze cursus proberen we het concept van het egodocument vanuit letterkundig en historisch perspectief te verdiepen en in te zetten om de persoonlijke ervaring en doorwerking van de koloniale cultuur te onderzoeken. Vragen die aan de orde kunnen komen, zijn bijvoorbeeld: Hoe onthullen egodocumenten informatie over het leven van Javaanse vrouwen in de kolonie? In hoeverre fungeert een semi-autobiografische roman als Plantage d’Amour van Clark Accord als ‘counter memory’ voor het Nederlands collectief geheugen aan het slavernijverleden? En op welke wijze ondermijnt het werk van de Indonesische politicus Sutan Sjahrir koloniale binaire tegenstellingen?
Deze cursus is opgebouwd volgens een aantal stappen. Eerst leest u de reader en raakt u vertrouwd met het belang en de studie van het egodocument en de postkoloniale benadering in de letterkunde en de cultuurgeschiedenis. Op deze kennis zal u reflecteren in een betoogopdracht die het begin zal vormen van uw eindwerkstuk. Vervolgens start u uw eigen onderzoek naar een egodocument naar keuze onder begeleiding van de docenten. U presenteert de onderzoeksresultaten mondeling aan uw medestudenten tijdens een bijeenkomst. Tenslotte schrijft u een werkstuk.
Elk jaar wordt een wisselende onderzoeksthema aangeboden waardoor uw eigen onderzoek deel zal uitmaken van een lopend onderzoeksproject.

Leerdoelen
Algemene leerdoelen
- Het verwerven en verdiepen van kennis en inzicht in cultuurwetenschappelijke onderzoeksperspectieven, theorieën en concepten.
- Het verdiepen van vaardigheden bij het wetenschappelijk opzetten van een cultuurwetenschappelijk onderzoek op basis van primaire bronnen.
- Het verdiepen van vaardigheden bij het vergaren en verwerken van informatie en het schrijven van een interpreterend en argumenterend betoog waarin diverse onderzoeksperspectieven en theorieën zijn verwerkt.
- Het verdiepen van de vaardigheden in het presenteren van overtuigend wetenschappelijk betoog.

Specifieke leerdoelen
- Verwerving van kennis over postkoloniale benaderingen van de westerse en koloniale cultuur in de negentiende en twintigste eeuw.
- Verwerving van kennis over de (post)koloniale historiografie.
- Verwerving van kennis over de brede cultuurwetenschappelijke benadering tot egodocumenten in een specifieke, koloniale, setting.