Ten aanzien van loopbanen is in de afgelopen decennia sprake van steeds meer invalshoeken die de toegenomen beweeglijkheid van zowel de persoon (‘het zelf’) als de (arbeids-)omgeving in concepten en theorieën proberen onder te brengen. Deze theorieën willen ruimte maken voor elementen die onlosmakelijk met de moderne loopbaan verbonden zijn: de onvoorspelbaarheid en openheid van de context, de richtinggevende waarde van intuïtie en ‘loslaten’, bij zelfsturing, de (positieve) rol van onzekerheid en het leren benutten van het toevallige en onverwachte in de loopbaan.

Een duidelijk voorbeeld van een concept dat openheid en de waarde van onzekerheid accentueert is ‘planned happenstance’ van John Krumboltz. Met dit begrip duidt Krumboltz zowel het geplande als het onverwacht een toevallige aspect van de loopbaan aan. Begeleiders worden uitgedaagd om aandacht te hebben voor deze ongeplande gebeurtenissen in de loopbaan. Het gaat erom mensen te leren open te staan voor dat wat op hun pad komt. Serendipiteit, het vermogen om door toevalligheden en intelligentie iets te ontdekken waar je niet naar op zoek bent, speelt hierin een belangrijke rol. Ook de chaostheorie, toegepast op loopbanen, probeert de complexiteiten veelzijdigheid van moderne loopbanen niet te reduceren maar juist in beeld te brengen

Deze aandacht voor de meer open, complexe en spirituele dimensie van loopbanen sluit aan bij een bredere ontwikkeling waarin zingeving en de zoektocht naar een (duurzame) innerlijke kern in de persoonlijkheid aan belang en populariteit lijken te winnen. Interessant is dat begrippen als ‘roeping’ en ‘bestemming’ - tot nu toe vooral gebruikt in spiritueel getinte werkboeken over loopbanen - inmiddels ook in wetenschappelijke zin volop aandacht krijgen.

In dit blok wordt op hoofdlijnen gewerkt aan twee thema’s. Ten eerste zullen we aan de hand van de bestudering van wetenschappelijke publicaties een aantal voorbeelden van dit type theorievorming onderzoeken. Aan bod komen in ieder geval:

• de chaostheorie over loopbanen van Prior and Bright
• de theorie van planned happenstance van John Krumboltz
• de opkomst van spirituele noties als ‘bestemming’ en ‘roeping’ in de wetenschappelijke literatuur over loopbanen

Een tweede component van dit blok bestaat uit een kritische reflectie op een tweetal vragen. Wanneer loopbanen minder planbaar en contextgebonden zijn, zoals de claim vande behandelde theorieën is, wat betekent dit voor:

• de mogelijkheden voor organisaties om loopbanen van werknemers te kunnen en willen sturen? Wat betekent dit voor (de planbaarheid van) loopbaanbeleid en loopbaanmanagement in organisaties?
• de professionaliteit van de loopbaanadviseur? Wanneer meer spirituele noties als ‘bestemming’, serendipiteit en aanverwante thema’s een grotere rol gaan spelen in het vakgebied, wat zijn dan mogelijke spanningsvelden en dilemma’s van het vak?

• een visie te ontwikkelen aangaande het belang en de betekenis van de behandelde theorie voor individuen en organisaties
• uw rol als loopbaanprofessional en adviseur ten aanzien van hoe deze theorie en betekenis in te vullen en af te bakenen.