Administratieve organisatie en risicomanagement

De inhoud van deze cursus vormt een combinatie van de vakgebieden finance en management control. Zoals de naam al aangeeft staan risicomanagement en de borging van informatiebetrouwbaarheid centraal. De term ‘risicomanagement’ kent vele invalshoeken en de cursus richt zich op twee ervan: risico’s die direct de bedrijfsvoering en informatiemanagement van organisaties raken (het managementperspectief, deel 1 van de cursus) en financiële risico’s (het finance-perspectief, deel 2 van de cursus). Beide invalshoeken zijn met elkaar verbonden via de beheers- en verantwoordelijkheidsstructuur van en binnen een organisatie. In een mix van onderwijsvormen maak je kennis met verschillende risicobeheersingsinstrumenten. Meer specifiek met onderwerpen als governance, Enterprise Risk Management, opties, kredietrisico, hedging, functiescheiding en IT-control. Aan het einde van de cursus beschik je over basiskennis die bijdraagt aan het ‘in control’ zijn van een organisatie.

In deel 1, het managementperspectief, wordt de nadruk gelegd op manieren om interne risico’s te beheersen. Deze liggen met name gecentreerd rond organisatieprocessen. Let op dat het rooster, en dus de taken, beginnen bij hoofdstuk 8 van het boek! Omwille van didactiek is ervoor gekozen niet geheel de hoofdstukindeling van het boek aan te houden. Ten eerste wordt in de cursus een introductie gegeven over administratieve organisatie. Over het ontstaan, het belang en de ontwikkeling ervan. Vervolgens bespreken we in het tweede onderdeel organisatieprocessen in hun algemeenheid, waarna we in het derde onderdeel ingaan op de beheersing van deze processen. In het vierde onderdeel komt de beheersing terug en wordt dit onderwerp wat uitgediept naar typen organisaties. Ten slotte vormt het vijfde deel een verdere verdieping, waarbij we voor enkele van de meest voorkomende organisatietypen de beheersing nader bespreken. In het vierde en vijfde onderdeel wordt aangegeven hoe organisatieprocessen en beheersingstechnieken samenhangen en hoe de manager kan komen tot een integraal risicomanagement vanuit managementperspectief.

In deel 2, Het finance-perspectief, ligt de nadruk op financiële instrumenten om risico’s te beheersen. Ten eerste zullen opties worden geïntroduceerd en geëvalueerd waarmee managers proberen om de risicogevoeligheid van de onderneming te reduceren. Ondernemingen gebruiken opties om schommelingen in goederenprijzen, rentetarieven en wisselkoersen op te vangen. Het tweede onderwerp is de waardering van obligaties en de technieken banken en investeerders gebruiken om de kans te berekenen dat de kredietnemer niet in staat zal zijn om aan zijn verplichtingen te voldoen. Als derde wordt gekeken naar hoe ondernemingen financiële contracten, zoals ‘forwards’, ‘futures’ en ‘swaps’, kunnen gebruiken om risico’s te verkleinen. Een internationaal opererende manager heeft te maken met verschillende valuta, interesttarieven en inflatiecijfers. In het laatste onderwerp wordt gekeken hoe deze elementen samenhangen en hoe de manager kan komen tot een integraal risicomanagement vanuit het finance-perspectief.

Samenhang met andere cursussen
Deze cursus is opgezet in samenhang met twee andere cursussen, te weten Financieel management (MB1502) en Financiële markten (MB2102). Financieel management richt zich op financiële besluitvorming binnen organisaties. Financiële markten concentreert zich op financiële markten op zich en op hoe organisaties interacteren met deze markten en met hun investeerders. Administratieve organisatie en risicomanagement beschouwt diverse risico’s die organisaties tegenkomen, vanuit zowel een perspectief van sturing (management control) als financieel management. Het toont drie manieren waarop deze organisaties deze risico’s beheersbaar kunnen maken: interne beheersing systemen en hedging. Elke genoemde cursus is op zichzelf te volgen maar de volgorde Financieel management, vervolgens Financiële markten en ten slotte Administratieve organisatie en risicomanagement wordt aanbevolen.

Leerdoelen
Nadat je deze cursus hebt bestudeerd, verwachten we dat je:
- de evoluerende context van administratieve organisatie kunt benoemen en kunt aangeven hoe administratieve organisatie gerelateerd kan worden aan risicomanagement;
- de in Paur et al. (2017) gebruikte typologie van organisaties en de daarbij gebruikte specifieke kenmerken kunt benoemen en een generiek procesmodel en een procestypologie kunt begrijpen, benoemen en toepassen. Je begrijpt onderbouwingen en de logica van organisatorische processen. Ook begrijp je de relatie tussen (veranderende) processen, risicobeperking (controle) en informatie en deze kunt u benoemen;
- begrijpt welke rol informatie speelt bij de besluitvorming en de controle en hoe de betrouwbaarheid van informatie kan worden gedekt, de reden van controles begrijpt en vormen van controle kunt herkennen en organisatorische processen en autorisatietabellen kunt samenstellen;
- elementen van administratieve organisatie in onderlinge samenhang en de relaties tussen verschillende soorten functies en hun rol binnen een waardekringloop kunt beschrijven, begrijpen en toepassen;
- een set beschreven organisatiekenmerken kunt benoemen en relateren aan een specifieke typologie. Je kunt algemene beheersingsmaatregelen en eraan gerelateerde risicobeheersmaatregelen benoemen en begrijpen die specifiek zijn voor verschillende typen organisaties;
- verschillende soorten opties, optiewaarderingsmethoden en de daarbij gebruikte basisterminologie, concepten en pay-offs in verband met opties kunt benoemen, begrijpen en deze kennis kunt toepassen;
- de waardering van bedrijfsschulden met een kans op wanbetaling, obligatie ratings en de relatie ervan met de kans op wanbetaling, de verschillende kredietwaardigheidsmodellen en hun toepassingen, het begrip ‘Value at Risk’ kunt benoemen, begrijpen en toepassen;
- het concept ‘hedging’, welke hedging strategieën bedrijven hanteren, kunt benoemen en begrijpen en veelgebruikte instrumenten (‘futures’, termijncontracten en ‘swaps’) kunt benoemen, begrijpen en toepassen;
- het verband tussen contante koersen, termijnkoersen, rentevoeten en inflatiepercentages, het valutarisicobeheer op basisniveau en internationale investeringsbeslissingen en politieke risico’s kunt benoemen, begrijpen en toepassen.