Hoe benut je de kracht van neurodiversiteit op het werk?

Van Rijswijks onderzoek biedt inzichten op team-, netwerk- en organisatieniveau en laat zien dat neuroinclusiviteit op het werk niet vanzelf ontstaat, maar door bewuste keuzes wel bereikbaar is.

Neurodivergent

Ongeveer 15 tot 20 procent van alle werknemers denkt op een andere manier. Zij zijn neurodivergent, hebben een brein dat bijvoorbeeld wordt gekenmerkt door ADHD, autisme, hoogbegaafdheid of dyslexie, en lopen vaak tegen allerlei obstakels aan op de werkvloer. Door deze obstakels belanden veel van deze medewerkers in een burn-out of depressie, of komen ze helemaal niet aan een baan. Tegelijkertijd kampen veel organisaties met personeelstekorten en een groeiende behoefte aan innovatie en unieke manieren van denken. Hoewel juist deze neurodivergente mensen bekend staan om hun unieke manier van kijken naar problemen, blijkt het in de praktijk vaak niet eenvoudig om deze talenten goed tot hun recht te laten komen.

Actief benut

Jan van Rijswijk onderzoekt hoe samenwerking in neurodiverse teams werkt, wat neurodivergente werknemers nodig hebben om zich veilig en gewaardeerd te voelen, hoe de talenten van deze werknemers tot bloei kunnen komen en hoe organisaties neuro-inclusiever kunnen worden. Het doel van deze onderzoeken is om handvatten te bieden voor het bouwen van werkplekken waarin dergelijke breinverschillen niet alleen worden geaccepteerd, maar ook actief worden benut.

Kansen en risico’s

Het onderzoek laat zien dat neurodiversiteit in teams zowel kansen als risico’s met zich meebrengt. Teams waarin cognitieve verschillen worden herkend en benut, presteren beter en ervaren meer psychologische veiligheid, mits er aandacht is voor belangrijke aspecten in de onderlinge verhoudingen. Tegelijkertijd blijkt ook uit het onderzoek dat neurodivergente medewerkers zich gemiddeld minder veilig voelen dan hun collega’s.

Een opvallende bevinding is dat juist rollen waarin communicatie met mensen buiten het eigen team centraal staat, bijdragen aan de ontwikkeling van sociale vaardigheden bij neurodivergente werknemers. Dit levert niet alleen voor henzelf een leerervaring op, maar versterkt ook de samenwerking binnen het hele team.

Werknemersnetwerken

Op organisatieniveau spelen werknemersnetwerken een belangrijke rol in het bieden van sociale steun en het bevorderen van neuro-inclusie. Tegelijkertijd worstelen deze netwerken vaak met structurele dilemma’s, zoals de balans tussen autonomie en het samenwerken met managers en andere afdelingen binnen de organisatie. Organisaties die zich daarentegen enkel in naam inzetten voor neurodiversiteit, en zich daarmee schuldig maken aan 'neurodiversitywashing', lopen het risico het vertrouwen van neurodivergente medewerkers ernstig te schaden.

Praktische 'blueprint'

Op basis van tien deelstudies met data van duizenden deelnemers presenteert het proefschrift een praktische 'blueprint' voor neuro-inclusieve organisaties, met negen concrete aanbevelingen voor managers, HR-professionals en medewerkers om hun neurodivergent talent in hun organisatie te laten floreren.

Promotie Jan van Rijswijk

Jan van Rijswijk (Maarn, 1996) behaalde een bachelor in Informatica, gevolgd door een master in Management, een MBA en een opleiding in Executive Management. Hij werkt momenteel als COO van een softwarebedrijf. Zijn promotieonderzoek richt zich op neurodiversiteit en cognitieve diversiteit in verschillende soorten groepen op het werk. Op donderdag 18 september 2025 om 16.00 uur verdedigt hij zijn proefschrift met de titel 'Bridging invisible differences: a relational approach of neurodiversity in teams, employee networks, and organizations' bij de faculteit Managementwetenschappen van de Open Universiteit in Heerlen.

Promotor is prof. dr. Petru Curşeu en copromotor is dr. Lise van Oortmerssen, beiden verbonden aan de Open Universiteit. De promotie is live bij te wonen bij de Open Universiteit in Heerlen en online te volgen via ou.nl/live.