null Ontwerpprincipes helpen studenten informatievaardig worden in het AI-tijdperk

Ontwerpprincipes helpen studenten informatievaardig worden in het AI-tijdperk

Hoe leer je studenten om kritisch en effectief met informatie om te gaan in een tijd van AI en overvloed aan data? Onderzoeker aan de Open Universiteit Josien Boetje en collega’s vonden het antwoord in zeven ontwerpprincipes voor onderwijs in informatievaardigheden. Hun bevindingen zijn gepubliceerd in het toonaangevende tijdschrift Review of Educational Research.

Aanleiding

Informatievaardigheden zijn essentieel in het hoger onderwijs, maar veel studenten missen nog de juiste aanpak. De opkomst van generatieve AI maakt het belang van kritisch denken en verantwoord informatiegebruik alleen maar groter. Met dit onderzoek krijgen docenten concrete handvatten om hun onderwijs toekomstbestendig in te richten.

Zeven ontwerpprincipes

Op basis van een systematische review en meta-analyse van 69 internationale studies hebben onderzoeker Josien Boetje en collega’s zeven ontwerpprincipes geformuleerd. Deze principes, van authentieke leertaken tot procesgerichte feedback, vormen samen het IPS-EDP-model (IPS-Educational Design Principles). Ze helpen docenten bij het ontwerpen van krachtig onderwijs in informatievaardigheden dat werkt in de praktijk.

Studenten worden niet vanzelf informatievaardig

Een van de meest opvallende inzichten is dat studenten niet vanzelf beschikken over de vaardigheden om informatie te zoeken, kritisch te evalueren en deze te verwerken in hun eigen academisch werk. Veel onderwijs gaat hier ten onrechte wél van uit. Het onderzoek onderstreept dat expliciete procesondersteuning onmisbaar is. Dat betekent: begeleiding tijdens het hele informatieprobleemoplossingsproces, bijvoorbeeld via denkstappen, scaffolding, of feedbackmomenten. Pas dan kunnen studenten zelfstandig én kritisch omgaan met digitale informatie en AI-tools.

Het onderzoeksteam

Het onderzoek is uitgevoerd door Josien Boetje, in samenwerking met Bo Sichterman, Stan van Ginkel, Matthijs Smakman en Johan Versendaal. Josien Boetje is als promovenda verbonden aan de Open Universiteit bij de faculteit Bètawetenschappen, vakgroep Informatiekunde. Haar promotor Johan Versendaal is hoogleraar Responsible Information Systems Design bij dezelfde faculteit. Het onderzoeksteam combineert expertise op het gebied van onderwijskunde, informatievaardigheden en AI in het onderwijs.