Zoeken naar de balans tussen privacy en andere rechten en belangen

Waarom is dit het moment om een master Gegevensbescherming en Privacyrecht te volgen?

Anna Berlee: 'Privacy lijkt ineens overal. Iedere dag verschijnt er wel een nieuwsbericht over een nieuw ontdekt datalek of onrechtmatige verwerking van persoonsgegevens door overheden en bedrijven. Sinds de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing is, en daarmee de privacyrechten zijn versterkt en uitgebreid, kunnen de boetes aan bedrijven oplopen tot wel vier procent van de wereldwijde jaaromzet. Hierdoor is de aandacht voor het privacyrecht enorm toegenomen. Bedrijven en organisaties richten hun processen daardoor opnieuw in met hernieuwde aandacht voor de bescherming van persoonsgegevens. En burgers weten steeds beter de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) te vinden met hun klacht over vermeende privacyschendingen. De toezichthouder kan deze toestroom nauwelijks aan en wil al jaren flink uitbreiden. Burgers, bedrijven en organisaties hebben kundige juristen nodig die antwoorden kunnen formuleren op vaak ingewikkelde privacyvraagstukken.'

Zoals?

'We vinden het in Nederland belangrijk om netjes om te gaan met gegevens van bijvoorbeeld klanten en medewerkers. En de AVG vereist dat dit rechtmatig, transparant en veilig gebeurt. Maar wat wel en niet mag binnen de kaders van de wet is lang niet altijd zwart-wit. Het rechtsgebied is nog sterk in ontwikkeling, dus bestaat er een groot grijs gebied. Mag je om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan de reisbewegingen van iedereen in Nederland volgen aan de hand van de locatie van zijn/haar mobiel? Mag defensie sociale media afstruinen om potentiële dreigingen op te sporen, en onder welke voorwaarden? Hoe bescherm je kinderen op social media platformen zonder ze de kans te ontnemen zich (creatief) te uiten? En hoe geef je de overheid de juiste handvaten om algoritmes in te zetten zonder dat dit tot discriminatie leidt? Dat is een kleine greep uit de vragen die spelen.'

Wat is in een rechtsgebied, dat zo in beweging is, belangrijk om te leren?

'Het gegevensbeschermingsrecht gaat vaak over het zoeken naar een balans tussen privacy en andere rechten en belangen. Waar die balans steeds ligt is elke keer weer puzzelen. Deze master geeft je de gereedschapskist in handen met voldoende kennis om de juiste juridische afweging te maken en belangen en achtergronden tegen elkaar af te wegen. We leggen het fundament waarmee studenten opkomende vragen over privacy kunnen beantwoorden.'

Een van de cursussen zoomt specifiek in op nieuwe technologie

'Klopt, want het is goed als juristen op zijn minst een elementaire kennis van informatica verwerven. Dan kunnen ze aan de voorkant, tijdens de ontwikkeling van nieuwe technologieën, de juiste vragen stellen. Alleen dan kom je tot verantwoorde en privacy-vriendelijke innovatie. Dat samenwerken en -denken gebeurt nu nog onvoldoende, waardoor het makkelijk twee onwenselijke kanten opgaan. De privacyregelgeving negeren en maar gewoon doordenderen, en de bijbehorende risico’s op de koop toenemen. Of vanuit het idee dat niks kan of mag mooie innovaties tegenhouden, waar ook burgers beter van worden.'

De Open Universiteit staat bekend om afstandsonderwijs. Tegelijkertijd is community vorming een belangrijk aspect van de master. Hoe zit dat?

'We smeden korte banden tussen de studenten onderling en de docenten. Naast digitale colleges en virtuele klassen zijn er colleges op locatie waar mensen elkaar ontmoeten. De pluriformiteit van de studenten en docenten en gastdocenten is groot. Denk aan voormalig medewerkers van de Autoriteit Persoonsgegevens zoals ikzelf, maar ook advocaten, privacy officers, en functionarissen gegevensbescherming. Zo bouwen we een mooi netwerk op van toekomstige sparringpartners, die op elkaar kunnen terugvallen als ze in de praktijk aanlopen tegen privacyvraagstukken.'

Of iets kunnen betekenen bij het vinden van de juiste baan?

'Absoluut. Er is geen sector die niet staat te springen om juristen met specialistische kennis van privacy. En in de toekomst zullen deze mensen alleen maar nog meer nodig zijn. Of je nu privacy officer wil worden bij een klein bedrijf of multinational, droomt van een baan als advocaat of aan de kant van de toezichthouder wil opereren. Het carrièreperspectief is groot.'