Promotie: Overheid besluitvorming verbeteren met data
Decision mining
Leewis ontwikkelde een methode waarmee overheidsprofessionals operationele besluitvorming (bijv. aanvragen van toeslagen, belastingaangifte doen) kunnen doorgronden en verbeteren. Zijn onderzoek toont aan dat decision mining kan bijdragen aan transparantere en robuustere operationele besluitvorming, maar potentieel ook een bijdrage kan leveren aan beter bestuur en vertrouwen in de publieke uitvoering.
Krachtig instrument
Overheidsorganisaties ervaren een groeiende druk om te digitaliseren en tegelijkertijd uitlegbare en juridisch conforme besluiten te nemen. Gebrek aan inzicht in hoe deze besluitvorming tot stand komt vormt daarbij een knelpunt, zoals onder meer bleek uit de Toeslagenaffaire. Leewis onderzocht hoe decision mining professionals kan ondersteunen in het verbeteren van operationele besluitvorming. Het doel: overheidsprofessionals praktische handvatten bieden om beslislogica uit data te halen, te controleren en te verbeteren. Door decision mining te koppelen aan bestaande regelbeheersystemen ontstaat een krachtig instrument om beleid en uitvoering beter te verbinden.
Analyseren en optimaliseren
Het onderzoek toont aan dat decision mining de kwaliteit van de operationele besluitvorming binnen uitvoeringsorganisaties kan verbeteren. Met de ontwikkelde methode van Leewis kunnen professionals operationele besluitvorming analyseren en optimaliseren. De aanbevelingen richten zich op de noodzaak van correct data management, begrijpelijke decision mining tools, betrokkenheid van domeinexperts en inzet en ontwikkeling van ethisch verantwoorde algoritmes. De uitkomsten dienen als aanknopingspunt voor beleidsmakers, IT-ontwikkelaars en uitvoeringsprofessionals.
Een opvallend resultaat is dat decision mining de volledige besluitcyclus – van regelgeving tot uitvoering – inzichtelijk maakt. Door decision logs te analyseren en beslismodellen te toetsen, kunnen afwijkingen van wetgeving en beleidsregels worden opgespoord en beslismodellen worden verbeterd.
WIA
Als mogelijke toepassing noemt Leewis de uitvoering van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). Door data uit het WIA-aanvraagsysteem te analyseren, kan worden vastgesteld of beslissingen volgens de vastgelegde regels zijn genomen. Deze inzichten kunnen dan weer bijdragen aan mogelijke verbeteringen aan het WIA-systeem.
Promotie Sam Leewis
Sam Leewis (Woerden, 1991) is sinds 2019 docent-onderzoeker bij het Institute for ICT en het lectoraat Betekenisvol Digitaal Innoveren aan de Hogeschool Utrecht.
Op vrijdag 27 juni 2025 om 16:00 uur verdedigt hij zijn proefschrift Improving operational decision-making at governmental administrative agencies through decision mining aan de faculteit Bètawetenschappen van de Open Universiteit in Heerlen.
Promotor is prof. dr. ir. Johan Versendaal (Open Universiteit), copromotoren zijn dr. ing. Koen Smit (Hogeschool Utrecht) en dr. ir. Roger Bons (Open Universiteit). De promotie is live bij te wonen in Heerlen en online te volgen via ou.nl/live.
