Promotie: Zit er Zen in Plato?
Op vrijdag 14 november 2025 verdedigt Heyning zijn proefschrift bij de faculteit Cultuurwetenschappen aan de Open Universiteit.
Van universele leegte tot het lege zelf
De Griekse filosoof Plato beschrijft in zijn scheppingsverhaal een universele leegte die de manifestatie van alle vormen mogelijk maakt: de chōra. De oude Grieken konden er niet veel mee en vervingen het door het begrip 'materie'. De Franse filosoof Jacques Derrida pakte in de zestiger jaren de draad op met zijn versie van Plato’s concept: khōra, een woord dat nergens en overal naar verwijst. De Japanse filosoof Nishida Kitarō was hem al voorgegaan in 1926 met zijn begrip basho, Japans voor ruimte of plaats, met een verwijzing naar Plato’s chōra. Mu no basho, de ruimte van het absolute niets, werd de hoeksteen van de filosofie van de Kyoto School en was verbonden met het 'lege zelf' van het Zen Boeddhisme. Dat roept een vraag op: hebben deze drie denkers het over hetzelfde, oftewel: zit er Zen in Plato? Als dat zo is, dan is dat van groot belang voor een filosofie van de toekomst die de tegenstellingen van oosters en westers denken wil overbruggen.
Denken over mens en wereld in een globale context
Eduard Heyning beschrijft in zijn proefschrift 'Chōra and basho. A playing field between west and east' de begrippen chōra/khōra en basho. Hij doet dat uitgebreid, in hun historische context, van de oudheid tot het postmodernisme, en van west naar oost. Vervolgens verkent hij mogelijke overlappingen en parallellen. Dit onderwerp raakt aan vele terreinen, zoals godsdienst, natuurkunde, mystiek, logica, kunst en cultuur, en toch is er nog maar weinig over gepubliceerd. Heyning benadrukt de relevantie van dit onderwerp voor het denken over de mens en de wereld in een globale context. Het is natuurlijk onmogelijk om in de hoofden van Plato, Derrida en Nishida te kijken, maar als we bereid zijn te aanvaarden dat het uiteindelijk bij chōra/khōra en basho om hetzelfde kan gaan, dan ligt daar een vruchtbaar veld klaar voor verdere verkenning.
Promotie Eduard Heyning
Eduard Heyning (Tokyo, 1957) studeerde Mediaevistiek en klassieke muziek in Groningen, en filosofie van de muziek in Canterbury (UK). Op vrijdag 14 november 2025 om 16.00 uur verdedigt hij zijn proefschrift met de titel 'Chōra and basho. A playing field between west and east' bij de faculteit Cultuurwetenschappen van de Open Universiteit in Heerlen.
Promotoren zijn prof. dr. Eddo Evink (Open Universiteit) en prof. dr. Frans de Haas (Rijksuniversiteit Leiden). De promotie is live bij te wonen bij de Open Universiteit in Heerlen en online te volgen via ou.nl/live.
