Staan in de les maakt niet creatiever, maar is wel gezonder
Divergent en convergent denken
Creativiteit is belangrijk voor leren en leerprestaties op school. Het is bekend dat lichte fysieke inspanning creativiteit kan verhogen. Promovenda Petra Luteijn en de onderzoekers Inge van der Wurff (faculteit Psychologie) en Renate de Groot (faculteit Onderwijswetenschappen) wilden weten of tussen de les door gaan staan invloed heeft op creatief denken. Ze maakten daarbij onderscheid tussen twee soorten van creatief denken: divergent denken, dat is zoveel mogelijk oplossingen bedenken voor een probleem, en convergent denken, wat inhoudt dat je een specifieke oplossing voor een probleem bedenkt.
Onderbreken van zitgedrag
Uit hun onderzoek onder mbo-studenten bleek echter dat 30 minuten staan geen effect had op divergent denken, noch op convergent denken. Een mogelijke verklaring is dat een geforceerde lichamelijke inspanning tot minder geestelijke creativiteit leidt dan wanneer mensen spontaan vrijelijk mogen bewegen. Het zou ook kunnen dat het staan vermoeiend en saai was en dat de deelnemers daarom minder hoog scoorden dan verwacht. Misschien kunnen intensievere en/of een ander soort lichamelijke beweging wel een effect hebben. Maar af en toe de benen strekken en het zitten onderbreken is sowieso wel goed voor je, aldus de onderzoekers.
Onderzoek in de klas
Het onderzoek, een zogenaamde crossover-studie, vond plaats onder 192 mbo-studenten van 16 - 21 jaar oud, die in twee groepen werden verdeeld. De eerste groep studenten kreeg eerst 15 minuten les achter een staand bureau en de tweede groep kreeg les achter een gewoon (zit)bureau. Daarna vulden de studenten in beide condities - staand of zittend - twee vragenlijsten in waarmee hun divergent en convergent denken werd gemeten. Vervolgens wisselden de groepen om, dat wil zeggen: deelnemers die eerst stonden, kregen nu zittend les en omgekeerd. Tot slot maakten beide groepen weer de twee vragenlijsten om hun creatief denken te toetsen.
PHIT2LEARN-project
Petra Luteijn, Inge van der Wurff en Renate de Groot werkten voor dit onderzoek samen met Piet van Tuijl van de faculteit Psychologie aan de Open Universiteit, evenals met Amika Singh (Mulier Instituut) en Hans Savelberg (Universiteit Maastricht). De huidige studie maakte deel uit van het PHIT2LEARN-project (PHysical activity InTerventions to enhance LEARNing). In dit project wilden onderzoekers weten of bewegingsinterventies, waaronder het onderbreken van zitgedrag, invloed hebben op leerprestaties bij mbo-studenten. De hoofdconclusie is dat er geen duidelijk verband gevonden kon worden tussen beweeggedrag en leeruitkomsten. Wel bleek beweeggedrag goed voor het mentale welbevinden. Het eindrapport van het project is volledig te downloaden via Beweeginterventies om leren in het middelbaar beroepsonderwijs te verbeteren – PHIT2LEARN | NRO.
