Nieuwe leerstoel
De leerstoel Digitalisering en de democratische rechtsstaat is nieuw ingesteld en sluit naadloos aan bij Reijers profiel. Het doel van de leerstoel is de ontwikkeling van hoogwaardig en vernieuwend bama en postinitieel onderwijs, fundamenteel en toegepast onderzoek en wetenschapscommunicatie op het gebied van digitalisering en de democratische rechtsstaat. 'Ik wil de leerstoel als platform gebruiken om het academische en maatschappelijke debat over de gevolgen van digitalisering voor het functioneren van onze constitutie aan te jagen', aldus Reijer.
Digitalisering en de toekomst van de democratische rechtsstaat
Verdere digitalisering en de opkomst van AI maken overheden en enkele grote techbedrijven nog machtiger dan zij nu al zijn. Is ons staatsbestel daar klaar voor? Reijers voorlopige antwoord is 'nee'. Zo blijkt uit de eerste resultaten van zijn onderzoek dat digitalisering leidt tot een verstoring van het evenwicht der machten binnen de overheid: vooral de uitvoerende macht profiteert van nieuwe technologie; de rechtspraak en het parlement blijven achter. Ook neemt door digitalisering de effectiviteit van wetgeving af. 'Ik ben niet tegen digitalisering', zo geeft Reijer aan, 'maar wie digitaliseert moet er wel voor zorgen dat fundamentele waarden gewaarborgd blijven'.
Macht van Big Tech
Een andere kwestie die Passchier onderzoekt betreft de macht van Big Tech. Met de digitalisering van de maatschappij bepalen steeds vaker enkele grote techbedrijven de mogelijkheden en onmogelijkheden van burgers. Hoe kunnen wij voorkomen dat dat leidt tot willekeur, onderdrukking en mensenrechtenschendingen? Hoe kunnen wij Big Tech temmen? Misschien is het nodig om Big Tech-bedrijven te democratiseren of, als dat niet lukt, deels uit Europa te weren om de toekomst van de democratische rechtsstaat veilig te stellen. Reijer: 'Het Big Tech-vraagstuk heeft veel diepere historische en juridische wortels dan veel mensen denken en behoort zonder twijfel tot de belangrijkste vraagstukken van onze tijd'.
Sectorplan
Reijer zal zijn onderzoek naar digitalisering en de democratische rechtsstaat onder meer voortzetten in het landelijk sectorplan Rechtsgeleerdheid waar de faculteit Rechtswetenschappen van de Open Universiteit aan deelneemt. Daarin werkt zij onder andere samen met de Universiteit Leiden, Maastricht University, Tilburg University en de Universiteit van Amsterdam.
Over Reijer
Mr. dr. Reijer Passchier (1987) werkt sinds 2020 als universitair docent staatsrecht en rechtstheorie voor de Open Universiteit. Tussen 2005 en 2007 was hij Adelborst bij de Koninklijke Marine en het Korps Mariniers. Hij studeerde Europees Recht in Leiden en volgde daarnaast de vakken filosofie, geschiedenis en oud-Grieks. Vervolgens ging hij als promovendus staats- en bestuursrecht aan de slag aan dezelfde universiteit. Zijn promotieonderzoek naar constitutionele veranderingen in Nederland, de Europese Unie, de Verenigde Staten, Japan en Duitsland werd door het NWO gefinancierd. Passchier promoveerde hierop in 2017. Hij werkte hierna als docent vergelijkend constitutioneel recht aan Tilburg University en was in deze periode ook betrokken bij het project Nederlandrechtsstaat.nl. Van 2018 tot halverwege 2020 was hij wetenschappelijk medewerker bij de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. In 2021 verscheen zijn boek Artificiële intelligentie en de rechtsstaat bij Boom Juridisch. Met het artikel 'Digitalisering en de (dis)balans binnen de trias politica' (Ars Aequi 2020) won hij de Leidse Meijersprijs voor het beste gepubliceerde artikel per facultair onderzoeksprogramma en de Van Wersch Springplankprijs voor het beste juridische artikel. Passchier gaat regelmatig met de media en praktijk in gesprek over zijn onderzoek. Naast zijn functie bij de Open Universiteit werkt hij als docent staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden en is hij verbonden aan het Leiden Legal Technologies Program, een professionele leergang over recht en technologie.
