Eenzaamheid: hoe positieve gezondheid een oplossing kan bieden
Eenzaamheid is een groot probleem in onze samenleving. Zeker in tijden van corona ervaren steeds meer mensen wat het is om eenzaam te zijn. Ondanks dat er steeds meer manieren zijn om contact met elkaar te houden, zoals het gebruik van Whats app en beeldbellen, zijn veel mensen eenzaam. Eenzaamheid komt voor onder alle leeftijdsgroepen.
Oorzaken van eenzaamheid
Eenzaamheid kan verschillende oorzaken hebben, zoals het verlies van sociale contacten, gezondheidsproblemen, maar ook iemands persoonlijke kenmerken, de verwachtingen die iemand heeft van zijn sociale contacten of iemands genetische factoren. Vaak zien we dat eenzaamheid bepaald wordt door een combinatie van deze factoren. Met name bij ouderen zien we vaak dat sociale contacten verminderen door bijvoorbeeld het overlijden van een partner of naaste of het verlies van werk, dat gezondheidsklachten er voor zorgen dat ouderen minder ondernemend worden, of dat ouderen de jongere generatie niet ‘tot last willen zijn’. Dit alles zorgt er voor dat met name ouderen vaker eenzaam zijn.
Ouderen: van kwaal naar praal
De genoemde problemen die vaker voorkomen als mensen ouder zijn zorgen ervoor dat ouderdom veelal gezien wordt als een kwaal. Vele zien ouderdom niet als een levensfase waar we naar uitkijken: we willen wel oud worden, maar we willen niet oud zijn. Ouderdom is echter ook een fase van meer vrije tijd, een fase waarin we een andere kijk op het leven krijgen, een levensfase die gepaard gaat met veel kennis en ervaring en een fase waarin men meer genieten van wat er echt toe doet. Door meer in te zetten op wat ouderen wel nog kunnen in plaats van wat zij niet meer kunnen, kan hun kwaliteit van leven verbeterd en eventuele eenzaamheid verminderd worden.
Positieve gezondheid
Dit kunnen we doen door samen te investeren in de gezondheid van ouderen. Hierbij kijken we graag naar gezondheid in de breedste zin van het woord, ook wel positieve gezondheid genoemd. Het gaat hierbij niet enkel om het wel of niet hebben van fysieke klachten. Volgens de definitie van positieve gezondheid, wordt gezondheid gezien als het vermogen om zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven (Huber, 2014).
Focus op mogelijkheden
Uitdagingen horen bij het leven. Het is echter belangrijk dat er voldoende aandacht blijft voor datgene wat men wel nog kan, in plaats van enkel te focussen op wat men niet meer kan. Daarnaast is het van belang om te investeren in datgene wat iemand zelf als belangrijk ervaart voor zijn of haar welbevinden. Wanneer ouderen gevraagd worden om te reflecteren op hun (positieve) gezondheid, zien we vaak dat bij ouderen de focus niet alleen op hun fysieke gezondheid ligt, maar dat zij ook willen focussen ‘sociaal maatschappelijk participeren’ en ‘zingeving’. Dit zijn twee aspecten die een sterke samenhang met eenzaamheid kunnen vertonen. Daarbij zien we dat wanneer we ouderen laten investeren in deze domeinen van positieve gezondheid, dat zij vaak ook naar verloop van tijd positiever scoren op andere domeinen van gezondheid.
Kortom: Door te denken in mogelijkheden en te focussen op het brede domein van positieve gezondheid, kunnen we samen proberen eenzaamheid aan te pakken. #samentegeneenzaamheid
