Game over viruspreventie voor mensen met een licht verstandelijke beperking

De doelgroep betrekken bij de ontwikkeling

Als basis voor het spel diende een bestaande serious game. Die is aangepast op het onderwerp infectieziekten en gemaakt specifiek voor deze doelgroep. Belangrijke gedragingen zoals handen wassen, hoesten in je elleboog en het dragen van een mondkapje worden behandeld. Bij de ontwikkeling van de game werden mensen met een licht verstandelijke beperking nauw betrokken (co-onderzoekers). Het project laat zien hoe inclusief ontwikkelen kan bijdragen aan toegankelijke gezondheidsvoorlichting, ook als het onderwerp complex is.

Bordspel en online game

Het eindresultaat 'Virus in de Jungle' is een combinatie van een bordspel en een online spel, dat je met twee tot vijf mensen kunt spelen. Er zitten filmpjes bij en er moeten opdrachten worden gedaan.

Wie wordt uiteindelijk de antivirus superheld?

Door het spelen van het spel leren de deelnemers hoe je kunt voorkomen dat een ziekte verder verspreidt. Denk aan handen wassen, hoesten en niezen in je elleboog en het dragen van een mondmasker.

Vooral bewustwording

Uit de evaluatie kwam naar voren dat mensen met een licht verstandelijk beperking door het spel vaker zelfstandig maatregelen konden benoemen die belangrijk zijn om verspreiding van virussen tegen te gaan, zoals handen wassen. Met name het aspect van 'gedrag aanpassen om ook anderen te beschermen', stond de onderzoeksgroep sterker voor ogen. Maar vergeleken met de controlegroep werd er geen verschil gevonden in gedragsintenties. Met andere woorden: het spel vergroot mogelijk de bewustwording, maar dit leidt niet automatisch tot gedragsverandering.

Het project leverde daarnaast andere waardevolle opbrengsten op. Deelnemers herkenden zichzelf in de situaties uit het spel, gaven aan het leerzaam en leuk te vinden en werden gestimuleerd om na te denken over hun eigen gedrag. Voor de betrokken onderzoekers en ontwikkelaars bood het proces inzichten in hoe spelvormen en visuele middelen ingezet kunnen worden om complexe gezondheidsinformatie toegankelijk te maken.

Het spel lijkt te kunnen helpen om bewustwording en gesprek te stimuleren, mits ingebed in een bredere context van begeleiding, herhaling en ondersteuning. De ontwikkelaars zien het spel dan ook niet als een eindpunt, maar als een waardevolle bouwsteen in het versterken van gezondheidsvaardigheden bij mensen met een licht verstandelijke beperking.

Methode

Het spel is ontwikkeld met behulp van het intervention mapping-protocol waarin gedragstheoretische inzichten werden gecombineerd met praktijkkennis en co-creatie. De ontwikkeling vond plaats in nauwe samenwerking met mensen met een licht verstandelijke beperking (co-onderzoekers), begeleiders en inhoudelijk experts.

Samenwerking

De ontwikkeling en evaluatie van de serious game was een samenwerkingsproject van het Verwey-Jonker Instituut, de Open Universiteit, vakgroep Gezondheidspsychologie, de Academische Werkplaats Sterker op eigen benen en MediaJungle. Het project werd gefinancierd door ZonMw.

Vanuit de Open Universiteit nam Anke Oenema deel aan het project. Zij was intensief betrokken bij het ontwikkelen van de inhoud van de game om ervoor te zorgen dat deze goed onderbouwd is vanuit evidentie en theorie. Ze heeft ook meegedacht over de opzet van de evaluatiestudie.

Lees meer over de game 'Virus in de jungle' en bekijk een demoversie. 'Virus in de Jungle' is ook als tool opgenomen in een toolboek van ZonMw voor ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking of niet-aangeboren hersenletsel.