Onderzoek: Interventiecompetenties van ervaren duurzaamheidsprofessionals ontleed
Het onderzoek werd uitgevoerd door Valérie Vandenbussche en Paquita Perez, beide verbonden aan de faculteit Bètawetenschappen, en samenwerking met consultant Ronald Venn (tevens voormalig OU-medewerker). Het artikel is gepubliceerd in het journal Frontiers of Sustainability.
Participatief Actieonderzoek met ervaren professionals
De deelnemende professionals hebben gemiddeld 24 jaar werkervaring, waarvan 17 jaar op het gebied van duurzaamheid. Het onderzoek vond plaats in samenwerking met l'institut Eco-Conseil, een door de overheid erkende NGO die al meer dan 1000 duurzaamheidsprofessionals in de Franstalige en Duitstalige delen van België mocht opleiden. Op basis van vooraf bepaalde selectiecriteria hebben de onderzoekers hieruit ervaren duurzaamheidsprofessionals geïdentificeerd met een rugzak aan succesverhalen.
Dinosaurussen die knelpunten kunnen overbruggen
Dat sommige geselecteerde deelnemers als 'dinosaurus' worden omschreven, benadrukt hun jarenlange ervaring en prestaties in het veld: ze kunnen stakeholders, inclusief bestuurders, aanzetten tot duurzame gedragsverandering en nieuwe technologie implementeren waar dit echt niet evident is. Ook al houden ze rekening met maatschappelijke en economische factoren, toch loopt dit niet altijd van een leien dakje: heel wat knelpunten moesten ze leren te overbruggen met vaardigheden die ze naar eigen zeggen vooral 'in het speelveld' en 'uit ervaring' hebben geleerd.
Duurzaamheid begrijpen en analyseren op locatie
Met het actie-onderzoek vonden de wetenschappers empirisch bewijs voor een geïntegreerde leercompetentie die twee complementaire vormen van kennis samenbindt: algemene vakkennis en leren uit doorleefde ervaring. De professionals benadrukken het belang om de specifieke situatie te analyseren. Waarom is duurzaam gedrag nog niet ingeburgerd, wat zijn de knelpunten en kansen, bij wie vind ik informatie over heersende waarden en normen, waar vind je de experts? Naast de complexiteit van duurzaamheidsaspecten, is er ook de inherente complexiteit van plaatsgebonden sociale, politieke en ecologische systemen. Leren uit ervaringen helpt om te kunnen anticiperen op mogelijke gevolgen van handelen in deze complexe systemen.
Duurzaamheid activeren en implementeren
De sleutel tot succesvolle duurzaamheidsinterventies wijzen zij vooral toe aan competenties voor interpersoonlijke samenwerking en capaciteitsopbouw bij hun doelgroepen. Dit vergt ook intern ondernemerschap, strategisch en politiek denken en handelen, en de implementatiecompetentie. Samen met een reeks basiscompetenties inzake duurzaamheid maken deze sleutelcompetenties de diepgaande analyse van duurzaamheidskwesties mogelijk, de co-creatie van innovatieve oplossingen en het faciliteren van transitieprocessen naar een duurzame toekomst.