null Onderzoek naar gesloten gemeenschappen en hulpverlening

RW_Onderzoek_GeslotenGemeenschappen_Hulpverlening_25332_head_large.jpg

Onderzoek naar gesloten gemeenschappen en hulpverlening

Mirjam van Schaik, Janine Janssen, Jasper Doomen, allen verbonden aan de faculteit Rechtswetenschappen van de Open Universiteit, en Christiaan Robbe van Avans Hogeschool, werken in opdracht van het ministerie van Justitie & Veiligheid aan een onderzoek dat zich richt op de conceptualisering van begrippen rondom gesloten gemeenschappen en het verbeteren van hulpverlening aan uittreders daarvan. Het onderzoek speelt in op een dringende behoefte aan helderheid over termen zoals sekte en dwingende groepsculturen. Dit heeft niet alleen grote impact op de hulptrajecten maar ook op juridische duiding en implicaties, zoals in relatie tot de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging.

Het doel van het onderzoek is om zowel wetenschappelijke consensus te bevorderen als praktische handvatten te bieden voor hulpverleners, beleidsmakers en juridische professionals.

Achtergrond en onderzoeksmethoden

Het onderzoek bouwt voort op eerdere beleidsreacties van het ministerie van Justitie & Veiligheid en het WODC-rapport 'Een verkennend onderzoek naar uitsluiting van ex-leden door religieuze gemeenschappen'. Het ministerie onderstreept de noodzaak van een herkenbaar punt voor advies, hulp en nazorg voor mensen die te maken hebben met misstanden binnen dwingende groepsculturen. In dit kader wordt ook aandacht besteed aan de rol van terminologie, die van invloed is op zowel de perceptie van gesloten gemeenschappen als de ondersteuning van uittreders.

De onderzoeksmethoden omvatten een combinatie van literatuur- en jurisprudentieonderzoek en focusgroepen. In het literatuuronderzoek wordt ingegaan op bestaande definities en interpretaties van termen die betrekking hebben op gesloten gemeenschappen en hulpverlening, aangevuld met een analyse van het gebruik van deze terminologie in het publieke discours. Daarnaast worden focusgroepen georganiseerd waarin onder andere ervaringsdeskundigen en hulpverleners worden gevraagd te reflecteren op de bevindingen uit het onderzoek. 

Een begeleidingscommissie, bestaande uit experts uit diverse disciplines, is aangesteld om de wetenschappelijke kwaliteit van het onderzoek te waarborgen. Het onderzoek wordt naar verwachting in het voorjaar van 2025 afgerond.

Het onderzoeksteam

Het onderzoeksteam bestaat uit: Mirjam van Schaik, universitair hoofddocent constitutioneel recht, Janine Janssen, hoogleraar Criminologie en rechtsantropologie, Christiaan Robbe, docent-onderzoeker aan Avans Hogeschool en Jasper Doomen, universitair docent constitutioneel recht en rechtstheorie.