Onderzoek naar politiestraatwerk onder corona
Tijdens de coronacrisis diende de politie een nieuwe sociale orde te handhaven en moest optreden tegen een nieuwe doelgroep: gewone burgers die dingen doen die tot voor kort normaal waren (bijeen zijn), terwijl de te handhaven verboden onderwerp waren van maatschappelijke discussie. De maatregelen waren ook voor politiemensen niet altijd even vanzelfsprekend. 'Hiervoor ben ik niet bij de politie gekomen.'
Verhalen van politiemensen
Onderzoekers aan de Open Universiteit Wouter Stol en Litska Strikwerda keken samen met collega-onderzoekers naar het alledaagse optreden van politiemensen. Zij baseerden zich hierbij op gesprekken met politiemensen van drie basisteams over hun werk onder corona-omstandigheden. Daarnaast keken zij ook naar het handelen van de politie in crisistijd. Hiervoor gebruikten zij naast verhalen van politiemensen ook schriftelijke bronnen zoals mediaberichten uit de tijd van de Spaanse griep.
'Mark Rutte stuurt de wijkagent aan'
De Nederlandse politie werkt vanuit de filosofie van gebiedsgebonden politie, wat inhoudt dat zij rekening houdt met lokale samenlevingsnormen. Handhaven van centraal landelijk afgekondigde coronamaatregelen staat daarmee op gespannen voet. Dat concluderen de onderzoekers in hun rapport. Burgemeesters werden daarmee gepasseerd, het model van 'gebiedsgebonden politie' genegeerd. 'Mark Rutte stuurt de wijkagent aan,' aldus de onderzoekers. Overigens lukte het politiemensen wel hun weg hierin te vinden, manoeuvrerend tussen landelijk opgelegde regels en gebiedsgebonden politiezorg.
Gesprek aangaan met elkaar
De onderzoekers geven in hun rapport twee aanbevelingen. Er moet volgens hen ten eerste aandacht worden besteed aan de ethische dilemma’s waar politiemensen voor komen te staan als ze landelijke maatregelen moeten handhaven waarover maatschappelijke discussie is. Want ook onder politiemensen waren de meningen over die maatregelen verdeeld. Volgens de onderzoekers helpt het als politiemensen met elkaar het gesprek aangaan hierover. 'Héb het er over met elkaar'.
Experimenteren met micro-fieldlabs
Ten tweede adviseren onderzoekers dat burgemeesters bij een volgende pandemie de ruimte krijgen om met micro-fieldlabs te werken aan lokaal perspectief. Een micro-fieldlab is een kleinschalig experiment, bijvoorbeeld om te ontdekken of en zo ja hoe een restaurant tien gasten kan hebben dan wel hoe op een dag vijf mensen in een zorginstelling bezoek kunnen krijgen. Het doel is om samen te ontdekken wat wél kan en de lokale gemeenschap perspectief te bieden in donkere tijden.
Wouter Stol en Litska Strikwerda
Wouter Stol is bijzonder hoogleraar Politiestudies aan de Open Universiteit. Daarnaast is hij lector Cybersafety aan NHL Stenden hogeschool en de Politieacademie. Litska Strikwerda is universitair docent Metajuridica. Ze zijn allebei verbonden aan de faculteit Rechtswetenschappen van de Open Universiteit. Het rapport 'Politiestraatwerk onder corona' is gratis te downloaden als e-book of als pdf van de website www.politieenwetenschap.nl.
