Think happy, be happy
Acht weken lang kregen de Nederlandse tieners onder de noemer 'Think happy, be happy' eens per week een vijftig minuten durende les van een mindfulnesstrainer. In de les deden ze mindfulnessoefeningen en besteedden ze aandacht aan de bevordering van hun sterke kanten. De training is gebaseerd op de 'mindfulness-based strengths practice' (MBSP) van de Amerikaanse psycholoog Ryan Niemiec en komt voort uit de positieve psychologie. 'De training bestond al voor volwassenen en duurt dan acht keer twee uur. Ik heb deze aangepast en ingekort om haar geschikt te maken voor gebruik op scholen', zegt onderzoekster Anne Kennes.
Veerkracht
Kennes heeft zelf een tienerdochter en wilde onderzoeken of de bewezen effectieve training ook het welbevinden van jongeren duurzaam kan verbeteren. 'In de puberteit krijgen adolescenten met veel uitdagingen tegelijk te maken. Ze ontdekken hun identiteit, maken zich los van hun ouders en ontwikkelen zich fysiek en in seksueel opzicht. Welbevinden is gerelateerd aan veerkracht: het vermogen om hindernissen te overbruggen. Ik was benieuwd of deze training jongeren daarbij kan helpen door vanuit een mindful perspectief ook te reflecteren op hun sterke kanten', zegt ze.
Balans
De scholieren trainen als het ware hun sterke eigenschappen, zoals doorzettingsvermogen, nieuwsgierigheid of optimisme, door met behulp van mindfulness eerst te bedenken welke dat zijn. Vervolgens visualiseren ze hoe en wanneer ze deze kunnen inzetten, eerst in gedachten en vervolgens in het echt. Daarbij gaat het om de optimale balans. Kennes: 'Je kunt een sterke kant ook te veel of te weinig inzetten. Lef kan bijvoorbeeld bij een teveel leiden tot roekeloosheid, maar gebruik je het te weinig, dan leidt het tot lafheid.'
Welbevinden
MBSP helpt dus om die balans te bereiken. 'De sterke kanten krijgen een boost.' Uit de metingen blijkt direct na de acht weken training inderdaad een duidelijk positief effect voor hun welbevinden. De tieners voelen zich gelukkiger en beter in staat om optimaal te functioneren op individueel en sociaal vlak. Het effect op emotie en gedrag is minder duidelijk omdat de jongeren vooraf weinig psychische problemen rapporteerden. 'Het ging om een vrij homogene groep jongeren in een dorp. Bij een groep met een meer diverse samenstelling in een stad zijn de effecten mogelijk anders', zegt Kennes.
Vervolgonderzoek
Ook is het verschil met de controlegroep na zes maanden vrijwel verdwenen. Kennes is daar niet verbaasd over: 'Er komt zoveel op jongeren af op die leeftijd, dan zijn acht keer vijftig minuten onvoldoende om een effect te bereiken dat verschil maakt en beklijft. We zagen ook dat de deelnemers het huiswerk niet altijd deden.' Voor vervolgonderzoek is het interessant om te zien hoe de interventie moet worden vormgegeven om het onderwerp voor de langere duur levend te houden. Ook wordt nog verder onderzocht hoe de werking precies tot stand komt.
Levenslooppsychologie
Anne Kennes voert het onderzoek uit als buitenpromovenda bij de vakgroep Levenslooppsychologie met begeleiding van hoogleraar Nele Jacobs en universitair docenten Sanne Peeters en Johan Lataster. Van de deelnemende school doorliepen 67 leerlingen het hele traject van de training en de drie meetmomenten (voorafgaand aan de training, direct na afloop acht weken en na zes maanden). Zo’n 200 leerlingen van drie andere scholen vormden de controlegroep.
Lees ook: Think Happy - Be Happy project leert adolescenten positief omgaan met uitdagingen. Neem voor meer informatie over de training contact op met Anne Kennes.