Leer wat Rechten bijdraagt om machtsvormen beter te verdelen

Founding Fathers

Tom Herrenberg is docent Staatsrecht en Rechtstheorie en een van de initiatiefnemers van de mastercursus Vergelijkend constitutionalisme. 'Je bestudeert onder andere klassieke teksten, zoals delen uit de Federalist Papers. Die zijn geschreven door enkele Founding Fathers, de grondleggers van de Verenigde Staten. Na de ondertekening van de Onafhankelijkheidsverklaring op 4 juli 1776 waren zij - geïnspireerd door het Europese verlichtingsdenken - van groot belang voor het opstellen van de Amerikaanse grondwet en het denken over machtsverdeling.'

Toenemende invloed van technologiebedrijven

'Daarnaast gaat de mastercursus in op interessante ontwikkelingen in de huidige tijd. Zoals de toenemende invloed van multinationals, en dan met name technologiebedrijven zoals Meta, het vroegere Facebook. Je kunt die socialmediaplatformen bestempelen als 'private overheden' of zelfs als 'nieuwe staten' die voor een aanzienlijk deel bepalen en controleren wie wat mag communiceren op internet. En dat terwijl vrijheid van meningsuiting een grondrecht is. Ook hier speelt de actuele vraag bij juristen hoe je deze machtsconcentratie kunt doorbreken. Deze moderne poot in de lange geschiedenis van vergelijkend constitutionalisme krijgt volop aandacht in de master Rechtsgeleerdheid.'

Opvolger bachelorcursus Constitutionele rechtsvergelijking

'De inhoud van de nieuwe mastercursus komt gedeeltelijk overeen met de leerstof van de bachelorcursus Constitutionele rechtsvergelijking. Voor de goede orde en ter verduidelijking: als je de bachelorcursus hebt gevolgd, is door de overlap aanmelding voor de mastercursus niet mogelijk. Zoals gezegd richt die laatste zich meer op de maatschappelijke actualiteit. Daardoor krijg je een breder en dieper inzicht in de alsmaar groeiende digitalisering en hoe je je daar als individu of in groepsverband toe moet verhouden.'

Staatsmacht in plakjes snijden

'Tegenwoordig heeft bijna elk land een geschreven grondwet of op zijn minst constitutionele ideeën. Dit met de toevoeging dat een constitutie meer omvat dan alleen een grondwet. Ook andere wetten of zelfs gewoonten kunnen daarvan deel uitmaken. De aanwezigheid van een grondwet of constitutionele regelingen biedt nog geen garantie dat iedereen die netjes naleeft. Termen als absolutisme, autoritarisme en totalitarisme verwijzen elk op hun eigen specifieke manier naar nog steeds bestaande staatsvormen waarin geen plek is voor democratische processen. Of, anders geformuleerd: waarin de heersende partij weinig tot geen behoefte voelt om de staatsmacht in plakjes te snijden.'

Stap in een spannende teletijdmachine

'We behandelen daarom uitgebreid de vraag hoe je kunt voorkomen dat enkelen de macht uitoefenen over velen. Bovendien heeft de mastercursus Vergelijkend constitutionalisme ondanks zijn op de actualiteit gerichte onderwerpen nog altijd meer dan genoeg raakvlakken met het verleden. Stap daarom in de spannende teletijdmachine die deze mastercursus is als je wilt leren hoe het recht in de meeste gevallen bijdraagt om verschillende machtsvormen te beperken of beter te verdelen.'