Symposium: Fundamentele rechten en de positie van de rechter

Het formuleren van aanspraken in termen van mensenrechten of fundamentele rechten is in de 21ste eeuw bijna een vanzelfsprekendheid geworden. Voorbeelden zijn de claims tegen de Staat in de klimaatzaken, de pleidooien voor erkenning van het recht op een eigen identiteit en het beroep op het recht op lichamelijke integriteit waarop tegenstanders van verplichte vaccinaties wijzen.

Rechterlijke macht

Minder vanzelfsprekend zijn de consequenties hiervan voor de rol van de rechter. Zo heeft het veelvuldige beroep op fundamentele rechten de positie van de rechter ten opzichte van de politiek veranderd. Recente vonnissen zoals die inzake Urgenda en Shell laten zien dat de rechterlijke macht bereid is om door interpretatie van individuele mensenrechten de Staat tot actie aan te zetten. Voorstanders menen dat dit bij uitstek tot de rechterlijke taak behoort, terwijl tegenstanders hierin een bedenkelijke inbreuk op de trias-leer menen te herkennen.

Verschillende interpretaties

Het toenemend beroep op de rechter middels fundamentele rechten heeft ook andere consequenties. De 'open begrippen' uit deze rechten maken verschillende interpretaties mogelijk. Wat valt onder het begrip 'religie' en mag de rechter bepalen wat hier niet toe wordt gerekend? Wat valt onder 'haatzaaien'? Omvat de vrijheid van expressie ook het verspreiden van 'nepnieuws'? Tegelijkertijd brengen de uitspraken met zich mee dat ook de positie van de rechter zelf meer ter discussie is komen te staan. Hoe is het gesteld met het vertrouwen in de rechterlijke macht, na bijvoorbeeld de Toeslagenaffaire? En speelt de beroepsethiek hierin een rol? Het symposium is interessant voor academici en praktijkjuristen.

Sprekers

Op dit moment zijn de volgende sprekers bekend (meer informatie volgt):

• prof. dr. mr. Ruth de Bock (Hoge Raad)
• prof. dr. Koen Lemmens (Katholieke Universiteit Leuven)
• prof. dr. mr. Ingrid Leijten (Tilburg University)
• prof. dr. Philip Langbroek (Universiteit Utrecht)
• mr. dr. Arie-Jan Kwak (universiteit Leiden)
• prof. dr. Roland Pierik (Universiteit Maastricht)
• mr. Adelheid van Luipen (UvA)
• dr. mr. Derk Venema (Open Universiteit)
• mr. Laura Davies (Radboud Universiteit)
• prof. dr. Rick Lawson (Universiteit Leiden)
• mr. dr. Joseph Fleuren (Radboud Universiteit)
• prof. mr. Monica Claes (Universiteit Maastricht)

Praktische informatie