Om informatie optimaal te kunnen verwerken is de juiste hoeveelheid van binnenkomende prikkels nodig. Sommige kinderen raken snel overprikkeld en hebben minder prikkels nodig, andere hebben juist meer prikkels nodig. Hulpmiddelen zoals wiebelkussens en friemelspeelgoed zoals een tangle zouden helpen om kinderen te stimuleren door prikkels toe te voegen. Kinderen die veel prikkels nodig hebben, kunnen zich dan beter concentreren, is het idee. Voor kinderen die juist snel overprikkeld raken zijn er hulpmiddelen die prikkels wegnemen, bijvoorbeeld geluiddempende hoofdtelefoons.

Aandacht- en rekentest met en zonder hulpmiddelen

Onderzoekers van de OU en UM onderzochten of zulke hulpmiddelen die vaker in klaslokalen worden ingezet effect hebben op aandacht- en rekenprestaties. Het onderzoek vond plaats op basisscholen in Zuid-Nederland en in totaal deden 271 leerlingen mee van groep 4. Eerst bepaalden de wetenschappers op welke manier de kinderen prikkels verwerken: of ze snel overprikkeld raken of dat ze juist extra prikkels nodig hebben, en hoe kinderen met prikkels omgaan. Vervolgens deden de kinderen een aandachttest en een rekentest met en zonder gebruik van de verschillende hulpmiddelen voor prikkelverwerking.

Pedagogische hulpmiddelen hielpen niet bij concentratie

Ongeveer een derde van de kinderen bleek binnenkomende prikkels niet optimaal te verwerken: ze reageerden te veel of juist te weinig op zintuiglijke prikkels in vergelijking met de meeste van hun leeftijdsgenoten of ze gingen hier minder goed mee om. Maar het gebruik van de hulpmiddelen hielp ze niet om zich beter te concentreren of bij het rekenen. Voor kinderen die wel al een optimale hoeveelheid prikkels binnenkrijgen had het gebruik van een tangle en het wiebelkussen zelfs een negatief effect.

Kwestie van wennen?

De onderzoekers denken niet dat de hulpmiddelen nu afgeschreven moeten worden. Omdat ze nieuw waren voor de kinderen zou het wiebelkussen, een tangle of de hoofdtelefoon in het begin juist voor extra afleiding kunnen hebben gezorgd. Het kost misschien gewoon wat meer tijd om eraan te wennen. Nog belangrijker: de onderzoekers sluiten niet uit dat als de hulpmiddelen langer gebruikt zouden worden en afgestemd op wat het kind nodig heeft, er dan wel positieve effecten zouden zijn.

Bekijk meer informatie over sensorische prikkelverwerking en het onderzoek.