Hoe het goederenrecht duurzaam bouwen kan bevorderen

We stelden Pernille vijf vragen. Dit artikel verscheen eerder in Open Magazine (2023).
Meer informatie over de oratie en aanmelden.

Goederenrecht is een breed begrip. Kun je in één alinea uitleggen waar jouw leerstoel over gaat?

'Over hoe het goederenrecht duurzaam bouwen kan bevorderen. Innovaties voor de energietransitie en circulair bouwen gaan op dit moment ongelooflijk hard. Deze zijn nu soms lastig in te passen in rechtsregels die al eeuwen oud zijn en gericht op de klassieke manier van bouwen. In mijn onderzoek probeer ik die duurzame vastgoedinnovaties een plek te geven binnen bestaande regelgeving.'

Kun je een voorbeeld geven?

'De bestaande bouwwereld wil meestal 'goedkoop bouwen'. Duurzame toepassingen zoals zonnepanelen worden vaak wegbezuinigd, want: te duur. Een oplossing hiervoor is om deze toepassingen te huren van een leverancier. Je zou denken: de leverancier blijft eigenaar van deze onderdelen, jij van het gebouw. Maar zo simpel ligt het niet. Volgens de wet wordt de eigenaar van het gebouw automatisch eigenaar van alles wat hier onderdeel van vormt. Duurzame verhuur-constructies leveren om die reden een hoop juridische vragen op.'

'Een ander voorbeeld: wat als we huizen gaan verwarmen met heet afvalwater bijvoorbeeld van fabrieken? Wie is eigenlijk 'eigenaar' van die warmte? De fabriek? De eigenaar van de leiding? De wet geeft hier nog geen regels voor.'

Dan pas je de wet toch aan?

'Ja, dat kan. Maar dan ben je soms zo vijftien jaar verder. Dat is te lang en staat verduurzaming in de weg. Door deze vragen te beantwoorden aan de hand van bestaande regelgeving, kunnen we nu al op een duurzame manier gaan bouwen.'

Je ontving een NWO-subsidie van 1,5 miljoen euro voor onderzoek naar wateropslag. Waarom?

'We krijgen steeds meer te maken met periodes van grotere droogte. Water krijgt daardoor een andere waarde. Hoe zit het als we in tijden van overvloed regenwater grootschalig gaan opvangen bijvoorbeeld in zandlagen? Wie is dan eigenaar van dat water? En als je het opgeslagen water vervoert via waterwegen, verandert het eigendomsrecht dan? Het beantwoorden van deze vragen is met name voor de land- en tuinbouw essentieel.'

Hoe kwam je in dit onderzoeksveld terecht?

'Aan het begin van mijn studie wilde ik iets met mensenrechten doen. Omdat ik het privaatrecht zo leuk vond, kwam ik daarin terecht. Ik schreef een proefschrift over onroerende zaken. Onder meer over hoe iemand eigenaar kan zijn van bestanddelen van andermans gebouw. Ik had niet verwacht at deze vraag zo’n grote rol zou gaan spelen in het verduurzamen van onze gebouwde omgeving. Wat een geluk dat ik elke dag met zo’n mooi onderwerp bezig kan zijn! En hopelijk bijdraag aan een betere wereld voor de volgende generatie.'